خادم الاسلام

پایگاهی برای نشر تعالیم اسلام

خادم الاسلام

پایگاهی برای نشر تعالیم اسلام

خادم الاسلام

آن چه خدا می خواهد را باید بدانیم ، این جا همان جاست!
جهان اسلام آقا زیاد دارد ، خدمتگذار می خواهد !
افتخار ما این است که خدمتگذار دین خدا هستیم !

خادم الاسلام را دنبال کنید .

آخرین نظرات
  • ۲۴ ارديبهشت ۹۸، ۱۳:۳۸ - حمدان مقدم
    احسنت
  • ۳۱ ارديبهشت ۹۶، ۲۲:۲۵ - یا حسین
    متشکرم
  • ۲۷ ارديبهشت ۹۶، ۱۴:۰۹ - زهرا باقری
    +++

۴۲ مطلب با موضوع «تربیت فرزند در سبک زندگی اسلامی :: آموزش فرزندان» ثبت شده است

حس با هم بودن تجربه ای شیرین است که هیچ چیز در دنیا نمی تواند جای آن را  بگیرد  

من ، عمو ، عمه ، دایی ، خاله ...

چه ترکیب زیبایی ، همه با هم جمع اند و در حال گفت و گو و شنیدن حرفهای یکدیگر

اما بچه ها با بقیه فرق دارند ! همه ساکت و مودب در گوشه ای نشسته و در حال وَر رفتن با تبلت و گوشی هاشون ...

آیا حواسمان هست که تبلت و گوشی ها لذت با هم بودن را از کودکانمان منع کرده اند

باید با یکدیگر ارتباط سازنده داشته باشیم ونحوه صحیح استفاده از فناوری های روز را به کودکانمان بیاموزیم تا حس خوب با هم بودن را به اونها هدیه بدیم اون وقته که داخل گروه افرادی می شویم که فرمان خدا رو اجرا کردند :

آنها که پیوندهایی را که خدا دستور به برقراری آن داده، برقرار میدارند .[1]

────────────────────────────

1.       اَلَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اَللّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ ﴿الرعد، 21

  • احسان ثابت

تعیین مهریه  

 

بعد از آن که خانواده ها بر سر مسائل اساسی به توافق رسیدند ، لازم است که برای دختر خانوم مهریه ای قرار داده شود ، اما آن چه که امروزه شاهد آن هستیم تعیین مهریه های سنگین است که بسیاری از جوانان و خانواده ها را گرفتار کرده است و آرامش روحی  و روانی را از آنان سلب کرده است .

مردباید مقداری رابه عنوان مهریه زن انتخاب کند که واقعا قصد اداء آن را دارد ، چرا که به محض قبول مقدار مهریه اداء آن بر مرد واجب  و لازم می شود چرا که مهریه حقی است بر گردن مرد که آن را در قبال زن تضمین کرده است و بر ذمه گرفته است .

برخی با خود می گویند مهریه را چه کسی داده و چه کسی گرفته است ، این که مهم نیست !

اما در جواب این افراد باید گفت که حرف شما را اهل بیت علیهم السلام رد می کنند ، چرا که ،امام صادق علیه السلام  در بیانی نورانی فرمود :

«مَنْ تَزَوَّجَ امْرَأَةً وَ لَمْ یَنْوِ أَنْ یُوَفِّیَهَا صَدَاقَهَا فَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ زَانٍ»(مکارم الأخلاق، ص: 207)  هر که دخترى را بگیرد و قصد دادن مهرش را نداشته باشد، در نزد خداوند زناکار است.

پس باید مقداری را که مرد می تواند پرداخت کند به عنوان مهریه قبول کند .

البته باید دقت داشت که مهریه را نباید بسیار سنگین گرفت و در روایات وارده از اهل بیت علیهم السلام تعیین مهریه های زیاد باطل شمرده شده است . امیر المؤمنین علی علیه السلام در بیانی نورانی فرمودند : 

«إِنَّ أَحَقَّ الشُّرُوطِ أَنْ یُوفَى بِهَا مَا اسْتَحْلَلْتُمْ بِهِ الْفُرُوجَ وَ السُّنَّةُ الْمُحَمَّدِیَّةُ فِی الصَّدَاقِ خَمْسُمِائَةِ دِرْهَمٍ وَ مَنْ زَادَ عَلَى السُّنَّةِ رُدَّ إِلَى السُّنَّةِ» (مکارم الأخلاق، ص: 207) مهمترین شرطى که باید وفا شود مهرى است که زنان را بآن بخود حلال کرده‏اید و سنت محمد (ص) در مهر 500 درهم است، و هر که بر سنت بیفزاید آن را رد کرده است.

گذشته از این مباحث مهریه سنگین موجب خوشبختی افراد نمی شود بلکه آرامش روانی افراد است که زندگی را برای آنها شاد می کند ، پس با مهریه سنگین آن را از بین نبریم .

  • احسان ثابت

 آداب خواستگاری

 

پس از آن که والدین مورد مناسبی را برای ازدواج انتخاب کردند لازم است بعد از هماهنگی های لازم  به منزل عروس رفته و او را رسما از خانواده اش خاستگاری نمایند .

جلسه خواستگاری بسیار مهم و حساس است ، زوجین و خانواده های ایشان در صورتی که با یکدیگر از قبل آشنا نبوده اند لازم است به بحث پیرامون اعتقادات و آداب  و رسوم خود بپردازند و گرایش های فکری  و اجتماعی خود را مطرح کنند و از صداقت اگر نقطه نظراتی دارند را بیان کنند و اگر خدایی نکرده مشکلات و کاستی هایی وجود دارد را بیان کنند ، تا مبادا در دوران بعد از ازدواج که روشن می شوند موجبات نگرانی  و جدایی را بوجود بیاورد .

یکی از آدابی که در مجموعه روایات وارده از اهل بیت بیان شده است آداب خواستگاری است ،  از حضرت صادق علیه السلام نقل شده است که حضرت فرمودند ، هرگاه کسی اراده خواستگاری نماید دو رکعت نماز بگذارد و حمد الهی را بگوید و این دعا بخواند:

 

« اللَّهُمَ‏ إِنِّی‏ أُرِیدُ أَنْ‏ أَتَزَوَّجَ‏ فَقَدِّرْ لِی مِنَ النِّسَاءِ أَعَفَّهُنَّ فَرْجاً وَ أَحْفَظَهُنَّ لِی فِی نَفْسِهَا وَ فِی مَالِی وَ أَوْسَعَهُنَّ رِزْقاً وَ أَعْظَمَهُنَّ بَرَکَةً وَ قَدِّرْ لِی وَلَداً طَیِّباً تَجْعَلُهُ خَلَفاً صَالِحاً فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ مَمَاتِی»(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏3، ص: 482). خدایا من اراده نموده ام که ازدواج کنم پس مقدرم نما تا با زنی ازدواج کنم که در بین زنان عفیفترین بوده و در نفس خود من و مالم  را بیشتر از همه نگه می دارد و رزقش وسیع تر است و برکت عظیم تر دارد ، خدایا در تقدیرم فرزند طیبی قرار بده و او را هم در زمان حیات و هم بعد از مرگم وارثی صالح برایم قرار ده .

مشاهده می شود که در مکتب الهی اهل بیت علیهم السلام از همان ابتدایی ترین دوران شکل گیری خانواده فرزند و طیب  و صالح بودن آن مورد نظر قرار گرفته است تا جایی  که در دعای خواستگاری از آن ذکری به میان آمده است .

خلاصه آن که خانواده ها باید شباهت های اعتقادی  و فرهنگی را در نظر بگیرند و آن را ملاک تایید یا رد خانواده ها قرار دهند نه مسائل مالی و امور دیگر  را .

  • احسان ثابت

ازدواج فرزندان

 

پس از آن که فرزندان به سن بلوغ فکری  و جسمی رسیدند و توانایی آن را یافتند که بتوانند به صورت مستقل بر رای و نظر خود تکه کنند بر والدین لازم است تا مقدمات ازدواج ایشان را فراهم کنند ، این حقی است واجب که ادای آن از جمله وظایف والدین شمرده شده است

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود :

« حَقُّ الوَلدِ على‏ والِدِهِ أن یُحَسِّنَ اسمَهُ، ویُزَوِّجَهُ إذا أدرَکَ، ویُعَلِّمَهُ الکِتابَ» (نهج الفصاحة ، ص: 448)حقّ فرزند بر پدرش این است که نام نیکو برایش انتخاب کند، هر وقت بالغ شد، او را همسر دهد، و بدو قرآن بیاموزد.

 و از  ترک این کار و تاخیر در آن نهی شده است ، رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود :

« مَن بَلَغَ وَلدُهُ النِّکاحَ وعِندَهُ ما یُنکِحُهُ فلَم یُنکِحْهُ ثُمّ أحدَثَ حَدَثاً فالإثمُ علَیهِ.»( کنز العمّال: 45337.)هر که فرزندش به سنّ ازدواج برسد و توانایى مالى داشته باشد که او را همسر دهد و ندهد و از آن فرزند خطایى سر زند، گناهش به گردن اوست.

بر این اساس بر والدین لازم است تا در امر انتخاب همسر مناسب برای فرزندشان تمام تلاش و ریز بینی های لازم را اعمال نموده و سعی کنند تا فردی را که صلاحیت ها واقعی دارد را به عنوان همسر فرزندشان انتخاب کنند .

باید دقت نمود که فرزندان انسان هستند و اقتضای حیات انسانی آنها ایجاب می کند که ازدواج کرده و تشکیل خانواده دهند و این امر اختصاص به سن و سال خاصی یا دارا بودن شرایط غیر ضروری نیست ، متاسفانه در بین برخی افراد و اقوام  این گونه رسم شده است که فرزندان باید به سن خاص برسند و یا مدرک تحصیلی خاصی را اخذ کنند تا بتوانند ازدواج کنند ، این آداب  و رسوم امری بسیار باطل بوده و از نظر شرع و عقل مردود است ، بلکه معیار اصلی در فرارسیدن زمان ازدواج نیاز های ضروری انسان است که اگر پاسخ مثبت به آنها داده نشود به گناه می افتد ، همین امر کافی است که اقدام به ازدواج هم از نظر شرعی  و هم از نظر عقلی مشروعیت پیدا کند .

نباید از فقر  ترسید و امور دیگر را بهانه قرار داد ، چرا که خود خدای متعال این گونه امر نموده و خود نیز انسان را حمایت می کند

﴿أَنْکِحُوا اَلْأَیامى مِنْکُمْ وَ اَلصّالِحِینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اَللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اَللّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ (سوره نور ، آیه 32 )   مردان و زنان بیهمسر خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را؛ اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بینیاز میسازد؛ خداوند گشایشدهنده و آگاه است!

  • احسان ثابت

دوستی فرزندان باجنس مخالف

 

 دوست داشتن امری فطری در وجود انسان است ، خدای متعال انسان را به نحوی خلق کرده است که دوست بدارد و در بین این دوست داشتن ها ، برخی ها را به صورت خاص برجسته نموده است خود در قرآن کریم فرمود :

  ﴿زُیِّنَ لِلنّاسِ حُبُّ اَلشَّهَواتِ مِنَ اَلنِّساءِ وَ اَلْبَنِینَ (سوره آل‏ عمران‏، آیه 14)  محبّت امور مادی، از زنان و فرزندان در نظر مردم جلوه داده شده است .

بر اساس این آیه شریفه اولین میلی که در انسانها از همه بیشتر برجسته است شهوت و میل به امور  مبتلاء به انسان است و بعد از آن محبت به زنان است ، البته زن خصوصیت ندارد و برای هر یک از افراد بشر میل به جنس مخلف جزء اولین امیالی است که در وجود او بوجود می آید .

پس باید دقت نمود که محبت به جنس مخالف و تمایل به برقراری ارتباط با آنها در وجود افراد بشر نهاده شده است لذا کودکان نیز پس از گذر از دوران خردسالی  و کودکی میل به این کار دارند .

والدین باید بدانند که مخصوصا در عصر حاضر که عصر اطلاعات و ارتباطات است بستر ها برای ارتباط فرزندان با جنس مخالف فراهم تر شده است ، لذا برای مدیریت و کنترل این رفتارها باید تدابیری اندیشید ، که در این اندک نامه به برخی از مهمترین این راه کار ها به صورت مختصر اشاره ای می کنیم .

  1. قطع کردن ارتباط با جنس مخالف از ابتدای کودکی

ابتدا باید سعی نمود که ارتباطات فرزندان را با جنس مخالف از همان اوائل کودکی قطع کرد .

از فحوای روایاتی که امر به جدا کردن محل خواب کودکان از والدین شده است این گونه فهمیده می شود که جدا کردن محل خواب  ایشان از بقیه می تواند عاملی باشد برای عدم دلبستگی به دیگران : 

«یُفَرَّقُ‏ بَیْنَهُمْ فِی الْمَضَاجِعِ‏ لِعَشْر»(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 46) در ده سالگی باید محل خواب کودکان جدا شود

بنابر این باید تا اندازه ای که امکان دارد نگذاریم فرزندان با جنس خالف ارتباط برقرار کنند تا مبادا این ارتباط برای آنها تبدیل به رابطه ای عادی شده و موجب تداوم آن در بزرگسالی  و دوران نوجوانی  و جوانی شود .

 

  1. تذکر آثار سوء ارتباط با جنس مخالف

باید به فرزندانمان آثار سوء دنیوی و اخروی  ارتباط با نامحرم را تذکر دهیم ، او باید بفهمد که اگر با جنس مخالف ارتباط داشته باشد موجبات انحراف جنسی  و روحی و هم جنین موجبات عذاب اخروی او فراهم می شود و گرفتار آتشی می شود که خدای متعال اوصاف آن را این گونه معرفی می کند :

 ﴿اَلَّتِی تَطَّلِعُ عَلَى اَلْأَفْئِدَةِ(سوره همزة، آیه 7)آتشی که از دلها سرمی‌زند!

 

  1. اقدام به ازدواج 

یکی دیگر از راه هایی که می توان برای مدیریت روابط فرزندان با جنس مخالف انتخاب کرد  این است که به محض مشاهده برقراری ارتباط با جنس مخالف اقدام به همسر گزینی برای او نمود ، به این نحو که اگر پسر است برای او زن و اگر دختر است او را شوهر داد .

  • احسان ثابت

بهترین دوست ها برای فرزندان 

 

دوستی ارتباط برقرار کردن  با انسانهای دیگر از فطریات انسان می باشد ، و این امر فطری از  ابتدایی ترین دوران تولد انسان آغاز شده و تا آخرین ساعات حیات او ادامه دارد . انسان با دوستان خود ساعات حیاتش را تقسیم نموده و به عبارتی بهتر دوستان انسان جزئی از زندگی او هستند .

انسان باید بتواند دوستی های خود را مدیریت نموده و با آنها در مسیر کمال قدم بردارد .

خدای متعال در خطاباتی که به انسانها دارد در اگثر موارد آنها را با هم جمع بسته و به صورت گروهی مورد خطاب قرار می دهد ، یکی از آن موارد در آیه شریفه ذیل است که فرمود :

 ﴿اِعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اَللّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا (سوره آل ‏عمران‏، آیه 103 ) همگی به ریسمان خدا [= قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت‌]، چنگ زنید، و پراکنده نشوید!

‏در این آیه شریفه خدای متعال سخن از جمعیت و گروه انسانها به میان آورده است ، معلوم می شود که باید به صورت گروهی راه عبودیت را طی نمود ،گذشته از آن خىای متعال دوست دارد انسانها با هم این راه را بروند .

 

خدای متعال در قرآن کریم راه دوست یابی را به ما نشان داده و فرموده که با چه کسانی دوست شویم ، تقوا را راه دوست یابی  و انبیاء و صدیقین و شهدا و صالحین را نیز بهترین دوست و رفیق ها معرفی نمود :

 ﴿مَنْ یُطِعِ اَللّهَ وَ اَلرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ اَلَّذِینَ أَنْعَمَ اَللّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ اَلنَّبِیِّینَ وَ اَلصِّدِّیقِینَ وَ اَلشُّهَداءِ وَ اَلصّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً (سوره نساء، آیه 69) کسی که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) همنشین کسانی خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده؛ از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان؛ و آنها رفیقهای خوبی هستند!

بنابر این مطالب اول باید دوست داشت چرا که اقتضای فطرت انسان است و ثانیا باید با دوستان به سوی خدا حرکت نمود و ثالثا باید با کسانی دوست شد که همگی با خدای متعال پیوند دارند .

بر اساس این مطالب لازم است فرزندان خود را به نحوی تربیت کنیم که محبت انبیاء الهی ، اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و آنانی که خود را به خدای متعال فروخته اند از شهداء و صالحین در دل های آنها نفوذ کند و از برکت وجود ایشان بهره مند شوند .

کودکی از خردسالی در مساجد و هیئات مدهبی و سایر اماکن مذهبی با والدینش  رفت و آمد دارد به شرط این که سایر مقدمات تربیتش به خوبی رعایت شده باشند ، قطعا محب خوبان عالم خواهد شد و با انسانهای الهی سنخیت پیدا کرده و همانند آنها را به دوستی خود بر می گزیند و حتما نه تنها از اشرار دوری گزیده بلکه از آنها نفرت داشته و برائت می جوید .

  • احسان ثابت

شناخت خصوصیات جسمی  و روحی  فرزندان

 

شناخت خصوصیات جسمی  و روحی  فرزندان یکی  از  امور  بسیار  دقیق  و حساسی  است که راه گشای  بسیاری  از  مسائل تربیتی و برطرف  کننده ی  اکثر  آسیب ها و معضلات بزرگ و کوچکی است ک در زندگی فرزند بوجود می آید بلکه برای انجام تمام امورمان نیازمند وعرفت هایی این چنینی هستیم :

امیر المؤمنین علی علیه السلام فرمود :

« مَا مِنْ‏ حَرَکَةٍ إِلَّا وَ أَنْتَ مُحْتَاجٌ فِیهَا إِلَى مَعْرِفَةٍ»(تحف العقول، النص، ص: 172) هیچ حرکتی نیست مگر این که تو در آن نیازمند یک معرفت و دانشی هستی !

بنابر این در امر تربیت فرزندان هم شناخت حالات جسمی آنان لازم است و هم شناخت حالات روحی آنها ،به این نحو که ابتدا  باید  مزاج فرزندان  و اعضای  خانواده به خوبی  شناسایی  شود  تا در  امر  پخت و پز  غذا و  ارائه ی  خوراکی  ها برای  فرزندان مادر  دچار  سردرگمی  نشود  که برخی  از  بیماری  های  جسمی  و روحی  برای  فرزندان حاصل  شود  ، بدلیل این که  بسیاری  از  نارسایی  های جسمی  فرزندان نتیجه ی  استفاده ی  ناصحیح از  مواد غذایی  است که مادر  نادانسته به خورد فرزندان می  دهد  .

  در  دورانی  که دشمنان بشریت را در  گرداب  و باتلاق  جهل  و استعمارهای  گوناگون فرهنگی  و غذایی و اقتصادی  و فکری  انداخته اند لازم و ضروری  است که مادران آگاه با تحصیل  و آموزش  کسب  کردن در  مورد اولیات مربوط  به صحت جسمانی  فرزندان مقدار  بسیاری  از  بیماری  ها را در  وجود فرزندشان از بین ببرند .

و اما شناخت خصوصیات روحی  فرزندان  نیز  بسیار  مهم است تا با آن بتوان در حالات خاص  امور  تربیتی  را اجرا کرد به عنوان مثال  اگر  مادر بخواهد فرزند را در  زمانی  که او بر  حسب  روحیات خود آمادگی  پذیرش  نصیحت را ندارد  نصیحت کند این امر  موجب  می  شود که نصیحت مادر  دقیقا اثر  معکوس  داشته باشد و موجبات لج بازی  فرزند را فراهم کند یا آن که اصلا اثری  نداشت باشد .

لذا باید این قسم از  خصوصیات فرزندان به خوبی  شناخته شود تا برای  اجرای  دستورالعمل  ها از آن استفاده کرد .

به عنوان مثال  برخی  از  فرزندان هستند که هنگام گرسنگی  دچار  پرخاشگری  می شوند و این امر  موجب  می شود نتوان به او امر و نهی  کرد و یا برعکس  برخی  از  فرزنددان هنگام گرسنگی  روحیه ی  ایشان لطیف  شده و ذهنشان بهتر  کار می  کند و آن زمان زمان مناسبی  برای  آموزش دادن و نصیحت ایشان است  و بدیهی  است که این  نصیحت کردن در این دو فرد   دو عکس  العمل   متفاوت را بوجود خواهد آورد .

لذا باید در این بخش   بسیار دقت کرد .

مطلبی  که در  این جا بسیار  مهم و اساسی  است  دانسته شود این است که باید دانست این خصوصیات و رفتار ها و حالات روحی  فرزندان تا آنجا که مخالفت و تناقضی  با احکام و دستورات دین ندارند باید رعایت شود ولی  در  اموری  که رعایت آنها امر  صریح شریعت است  نباید اجازه داده شود که هیچ مصلحتی  احکام الهی  را تحت الشعاع قرار دهد به این معنی  که مصلحت اندیشی  های  ما موجب  شود حکم الهی  زیر پا گذاشته شود چرا که خود این امر  یعنی  سهل انگاری  احکام الهی  یکی  از  معضلات و موانع تربیت  صحیح و الهی  فرزندان است  چرا که هدف  در تربیت فرزندان الهی  کردن ایشان است نه این که هر نوع تربیتی  مراد باشد لذا باید حرمت احکام الهی را نگاه داشت و نباید  هیچ مصلحتی  را بر  آنها مقدم  کرد  .

  • احسان ثابت

ملاک های انتخاب دوست خوب 4 - خوش نامی و صداقت در گفتار  و رفتار

 

دوست تاثیر بسزایی در خوش نامی و خوب زیستن انسان دارد تا جایی که بسیاری از شهرت های اجتماعی انسان در مراوده و هم نشینی با خوبان عالم است و از طرفی دیگر هم نشینی با بد نامان و دلبستن به افرادی که ابایی از انجام هر کار ناشایستی ندارند موجب بدنامی انسان می شود ،

حضرت علی علیه السلام به امام حسن مجتبی علیه السلام در وصیت نامه خود می فرماید :

«إِیَّاکَ‏ وَ مَوَاطِنَ‏ التُّهَمَةِ وَ الْمَجْلِسَ الْمَظْنُونَ بِهِ السَّوْءُ، فَإِنَّ قَرِینَ السَّوْءِ یَغُرُّ جَلِیسَه‏ُ»(الأمالی (للمفید)، النص، ص: 222)از مراکز بدنام و محل های مورد تهمت و از مجالسی که مورد سوء ظن هستند، دوری کن؛ به دلیل آنکه همنشین ناباب همنشین خود را دگرگون سازد( رفیق بد، دوستش را فریب می دهد و او را به کار ناپسند تحریک می کند.(

هم چنین یکی از مواردی که تاثیر بسزایی در خوش نامی انسانها داشته و یکی از مهمترین ملاک های انتخاب  دوست است صداقت  و راستی در گفتار  و رفتار است ، بنابر بر والدین لازم است توصیه های لازم برای انتخاب دوست راستگو و صادق را تا جایی که می توانند به صورت مداوم به فرزندانشان تذکر دهند ، همانگونه که در سیره اهل بیت علیهم السلام این گونه سفارشات بسیار وجود دارد و 

در اخبار و روایت های گوناگون ائمه معصومین علیهم السلام انسان کاذب و دروغگو را به سراب تشبیه کرده اند و دیگران را از دوستی با آنان بر حذر داشته اند. امام علی علیه السلام می فرماید:

«إِیَّاکَ‏ وَ مُصَادَقَةَ الْکَذَّابِ‏ فَإِنَّهُ‏ کَالسَّرَابِ‏ یُقَرِّبُ عَلَیْکَ الْبَعِیدَ وَ یُبَعِّدُ عَلَیْکَ الْقَرِیب‏َ»(نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص: 475)از دوستی با انسان کذاب بر حذر باش، چون او همانند سراب است که دور را برای تو نزدیک و نزدیک را از تو دور می سازد.

یعنی همان طور که سراب، امر واقعی نیست و از دور بیننده را می فریبد، دوستان کاذب نیز واقعیت ها را وارونه می نمایانند.

حال باید از سر خیر خواهی مداوم این امور را به فرزندانمان گوش زد نماییم تا به دنبال دوستان صادق بروند ، به آنان بگویید :

 

« فرزندم اگر می خواهی قدم در مسیر تقرب به خدای متعال گذاشته و از سربازان دین خدا باشی و اهل بیت علیهم السلام روی تو حساب باز کنند ، لازم است که انسان راست گو و راست کرداری باشی و این امر با دوستی دروغگویان و مدعیان بندگی خدا امکان ندارد بلکه باید با افراد راستگو و درست کردار دوست شوی ! پس مراقب خودت باش و بدان که با چه کسی هم نشینی می کنی ! »

 

 

  • احسان ثابت

ملاک های انتخاب دوست خوب 3 - عاقل بودن

 

یکی از بزرگترین نعمت های خدای متعال به انسان عقل است ، عقل قوه ای در انسان است که قدرت تشخیص خوب و بد را به او می دهد و او را در مسیر عبودیت الهی قرارمی دهد که امام صادق علیه السلام  در این رابطه فرمود :

«الْعَقْلُ مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اکْتُسِبَ‏ بِهِ‏ الْجِنَانُ‏» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏1، ص: 11)عق چیزى است که به وسیله آن خدا پرستیده  شده و بهشت به دست آید !

بنابر این کسی که قدرت تشخیص خوب  از بد را نداشته و در مسیر عبودیت الهی و تلاش برای دست یابی به کمال نباشد اصلا عاقل نیست .

انسانی که عاقل نبود نه تنها نمی تواند به خود سودی برساند بلکه هر کس که با او باشد را نیز گرفتار خسارت و ضرر می کند ، امام سجاد علیه السلام  در این رابطه در میان نصایحی که به امام محمد باقر علیه السلام دارد می فرماید :

«یَا بُنَیَّ انْظُرْ خَمْسَةً فَلَا تُصَاحِبْهُمْ وَ لَا تُحَادِثْهُمْ وَ لَا تُرَافِقْهُمْ فِی طَرِیقٍ فَقُلْتُ یَا أَبَهْ مَنْ هُمْ ؟(ذکر امورا حتی قال )َ إِیَّاکَ وَ مُصَاحَبَةَ الْأَحْمَقِ‏ فَإِنَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَنْفَعَکَ فَیَضُرُّکَ »(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص: 377) ای فرزندم ! پنج کس را در نظر داشته باش و با آنها همراه و هم صحبت و رفیق راه مشو، من گفتم: پدر جان‏ آنها چه کسانند؟ (حضرت اموری را ذکر کردند تا آن جا که فرمود : )  بپرهیز از رفاقت با احمق زیرا او میخواهد بتو سود رساند اما ( بواسطه حماقتش) بتو زیان می زند . 

دوستی با انسان نادان و بی عقل نه تنها برای انسان سودی ندارد بلکه همواره ایجاد زحمت و دردسر می کند ، مَثَلِ او مانند« دوستی خاله خرسه » است که با سنگ زدن به سر دوستانش و شکستن آن ها قصد دور کردن مگس از آنعا را دارد ، این جاست که امام علی علیه السلام در بیانی نورانی می فرمایند :

«صَدِیقُ‏ الْأَحْمَقِ‏ فِی تَعَب‏ٍ»(غرر الحکم و درر الکلم، ص: 421)دوست احمق در سختی است .

یعنى کسى که احمقى را به عنوان دوست خود انتخاب کرده باشد در تعب و سختی است، چرا که او از راه دوستى و نادانى کارى می کند که دوست خود را در  سختی می اندازد

در مقابل دوستی با عاقلان یکی از راه های کمال آدمی است ، که حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام  در بیانی نورانی فرمود :

« صَاحِبِ الْعُقَلَاءَ وَ جَالِسِ الْعُلَمَاءَ وَ اغْلِبِ الْهَوَى تُرَافِقِ الْمَلَأَ الْأَعْلَى‏»(غرر الحکم و درر الکلم، ص: 420) با عقلان دوستی  و با علما همنشینى کن و بر هوا و هوس  غلبه کن  تا این که با ملأ أعلى (یعنی ملائک و انبیاء و اولیاء) هم نشین شده و سنخیت بیابی .

 

 

  • احسان ثابت

آموزش نمار به فرزندان

 

خدای متعال نماز را وسیله تقرب به ذات اقدس و نورانی خود قرار داد و با زبان نبی مکرمش صلی الله علیه و آله فرمود

« الصَّلَاةُ قُرْبَانُ‏ کُلِ‏ تَقِی‏»(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏3، ص: 265) نماز وسیله نزدیکی هر انسان متقی (به خدای متعال) است .

و از آن جا که خدای متعال نهایت کمال انسان بلکه مسیری که همه انسانها باید در آن حرکت کنند را لقاء خویش قرار داده است

﴿یا أَیُّهَا اَلْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلى رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ (سوره انشقاق ، آیه 6)ای انسان! تو با تلاش و رنج بسوی پروردگارت میروی و او را ملاقات خواهی کرد!

بنابر این ضروری است که حرکت در این وادی مقدس را از همان ابتدایی ترین دوران حیات فرزندانمان به آنها بیاموزیم تا بتوانند با این آموزش صحیح در مسیر تعالی حقیقی گام بردارند .

باید دقت کرد که اهمیت آموزش  و امر کردن اهل  و فرزندان به اقامه نماز تا آن جاست که خدای متعال نیز به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله  فرمان قاطع می دهد:

﴿وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاهِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْهَا(سوره طه ، آیه 132) خانواده ات را به نماز دستور بده و خود نیز برای انجام آن شکیبا و پُراستقامت باش.»

ائمه اطهار علیهم السلام نیز در پی این امر ذات اقدس الهی نه تنها خود عامل بدان بودند بلکه افراد مختلف را نیز امر به آموزش نماز به فرزندان خردسالشان می نمودند ،

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

 «مُرُوا صِبْیَانَکُمْ بِالصَّلاهِ، إِذَا بَلَغُوا سَبْعَ سِنِینَ، وَ اضْرِبُوهُمْ عَلی تَرْکِهَا، إِذَا بَلَغُوا تِسْعاً»(دعائم الإسلام، ج‏1، ص: 194) «هرگاه کودکان شما به 7 سالگی برسند به نماز فرمان شان دهید [برای عبادت تمرینی] و هرگاه به 9 سالگی رسیدند، اگر نماز را ترک کردند، [با توجّه به مراحل تربیتی و رعایت دستور اسلام] تنبیه شان کنید.

 امام علی علیه السلام نیز فرمود :

«عَلِّمُوا صِبْیَانَکُمُ الصَّلاهَ، وَ خُذُوهُم بِهَا إِذَا بَلَغُوا الحُلُمَ»( غرر الحکم و درر الکلم، ص: 464)به کودکان خویش نماز خواندن را بیاموزید و هرگاه بالغ شدند درباره ی آن (نماز) بازخواست شان کنید. (برخورد جدّی نمایید).

  البته باید دقت نمود که تنبیه بدنی در این روایات شریفه ناظر به ضرب  و شتمی که شدید باشد نیست بلکه تا حدّی است که موجب دیه نشود و تنها موجب این شود که کودک از سر اکراه هم که شده است اطاعت امر والدین کند و به اهمیت و ضرورت نماز واقف شود .

هم چنین باید مراقب بود که از این دستور العمل در آخرین مراحل تعلیم نماز به کودک استفاده نمود و قبل از آن باید با ایجاد شوق در کودک او را عاشق نماز کرد نه این که از همان ابتدا روح لطیف او را مورد هجمه تنبیه قرار داد .

متاسفانه بدلیل فهم نا صحیح معارف دین و عدم اجرای قوانین و دستورات آن توسط والدین بسیاری از کودکان دین گریز  و تارک نماز می شوند ، باید دقت نمود که دین اسلام با خشونت مخالف است جز در مواردی که تنها راه منحصر در ابراز خشونت باشد ، نه این که بنای آن از همان اول به اعمال اجبار و ضرب  و شتم باشد .

پس اول باید با بیان محاسن و خوبی های نماز برای کودک در او شوق برای انجامش ایجاد نمود و بعد باید از سر ملاطفت او را در انجام این عبادت تشویق نمود و مدتینیز باید به او تذکر زبانی داد و بعد از همه این ها زمانی که تمامی حجت ها بر او تمام شد در این هنگام به شرط این که اقدام تنبیه منجر به جراحت نشود می توان به او ضرب شستی نشان داد تا مقداری ترسیده و از سر ترس هم که شده دست از لج بازی برداشته و اقدام به نماز خواندن کند ، البته لازم است دانسته شود که این مرحله در جایی است که هیچ راه دیگری باقی نمانده باشد .

  • احسان ثابت