فقر وجودی انسان و عنایات الهی به آنان که فقیر اند
خدای سبحان در قرآم کریم خطاب به تمام انسانها می فرمایند :
یا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمیدُ[1]
یعنی ای گروه مردم و ای انسانها همه ی شما فقیران درگاه الهی هستید و تنها الله سبحانه و تعالی غنی حمید است .
این آیه ی شریفه به ظاهر تنها خطابی است که مخاطب با نظر بر آن تنها پی به این می برد که انسان فقیر است و تنها خدا ی سبحان غنی است اما با اندکی دقت این مطلب فهمیده می شود که این آیه ی شریفه در بردارنده ی اسرار و رموزی است که در همه ی اطوار و زمینه ها و دوران ها ی زندگی انسان نقش اساسی دارد و انسان با تحصیل آنها و بدست آوردن آنها به توفیق الهی بر بسیاری از سختی هاو آسیب هاو گرفتاری های زندگی خود فائق وپیروز می شود .
خدای سبحان در این آیه ی شریفه تمامی نوع بشر را مورد خطاب قرار داده و به همه ی آنها می گوید : بدانید که همه ی شما فقیران درگاه الهی هستید و در عالم هستی هیچ کس به جز من الله غنی نیست .
در عالم سه اصطلاح وجود دارد فقیر و مستغنی و غنی . فقیر آن کس را می گویند که دارای نیازی باشد وچیزی که با آن نیازش را برطرف بکند ندارد و مستغنی کسی است که نیازمند بوده اما چیزی که با آن نیاز خود را برطرف کند را دارد و اما غنی کسی است که به هیچ عنوان نه دارای نیازی است و نه این که نیاز به چیزی دارد و او معدن دارایی است .
با این بیان روشن می شود که خدای سبحان در مقام تبیین جایگاه آدمی در عالم هستی به بهترین نحو جایگاه انسان را ترسیم کرده است و دارایی های اورا که همان فقر او باشد را به تصویر کشیده است و راه برطرف شدن آن را نیز بیان کرده اند و آن این است که فقیر باید به سوی غنی رفته و از معدن جود او بهره جسته تا به استغنا برسد و از آنجا که در عالم هیچ کس غیر ذات الهی دارای غنا نیست پس انسان اگر به دری غیر در الهی برود مستغنی نمی شود و اگر هم در ظاهر با رجوع به غیر ذات الهی بهره ای ببرد آن بهره کفی را ماند بر روی آبها بلکه آنها فقیران غنی نمایند ، گرگان اند در لباس میش .
پس این آیه بیان گر این است که ای فقیران ذلیل اندر این دار عالم اول علم به فقر خود پیدا کنید و بعد از آن برای رفع این فقر به در خانه ی من بیایید تا شما را از معدن جود خود مستغنی کنم و تمامی آداب و اشاره های الهی در آیات و روایات همه بیان گر و مفسر این بیان شریف اند .
حال که با زبان قرآن به این معرفت که فقیر محض بارگاه الهی هستیم و هیچ شانی از شئون خود را بدون قوه ی او نمی توانیم اداره کنیم باید به طلب دائم به درگاه کریمش رفته و درب این کریمخانمه را بنوازیم تا آن کریم علی الاطلاق ما را از جود و فضل خویش بی نیاز کند
حال که با زبان قرآن به این معرفت که فقیر محض بارگاه الهی هستیم و هیچ شانی از شئون خود را بدون قوه ی او نمی توانیم اداره کنیم باید به طلب دائم به درگاه کریمش رفته و درب این کریم خانمه را بنوازیم تا آن کریم علی الاطلاق ما را از جود و فضل خویش مستغنی کرده و همه ی خوف ها و حزن های ما را به شوق و شور واطمینان تبدیل کند
────────────────────────────
[1] فاطر : 15