آموزش نمار به فرزندان

آموزش نمار به فرزندان

 

خدای متعال نماز را وسیله تقرب به ذات اقدس و نورانی خود قرار داد و با زبان نبی مکرمش صلی الله علیه و آله فرمود

« الصَّلَاةُ قُرْبَانُ‏ کُلِ‏ تَقِی‏»(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏3، ص: 265) نماز وسیله نزدیکی هر انسان متقی (به خدای متعال) است .

و از آن جا که خدای متعال نهایت کمال انسان بلکه مسیری که همه انسانها باید در آن حرکت کنند را لقاء خویش قرار داده است

﴿یا أَیُّهَا اَلْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلى رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ﴾ (سوره انشقاق ، آیه 6)ای انسان! تو با تلاش و رنج بسوی پروردگارت می‌روی و او را ملاقات خواهی کرد!

بنابر این ضروری است که حرکت در این وادی مقدس را از همان ابتدایی ترین دوران حیات فرزندانمان به آنها بیاموزیم تا بتوانند با این آموزش صحیح در مسیر تعالی حقیقی گام بردارند .

باید دقت کرد که اهمیت آموزش  و امر کردن اهل  و فرزندان به اقامه نماز تا آن جاست که خدای متعال نیز به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله  فرمان قاطع می دهد:

﴿وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاهِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْهَا﴾(سوره طه ، آیه 132) خانواده ات را به نماز دستور بده و خود نیز برای انجام آن شکیبا و پُراستقامت باش.»

ائمه اطهار علیهم السلام نیز در پی این امر ذات اقدس الهی نه تنها خود عامل بدان بودند بلکه افراد مختلف را نیز امر به آموزش نماز به فرزندان خردسالشان می نمودند ،

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

 «مُرُوا صِبْیَانَکُمْ بِالصَّلاهِ، إِذَا بَلَغُوا سَبْعَ سِنِینَ، وَ اضْرِبُوهُمْ عَلی تَرْکِهَا، إِذَا بَلَغُوا تِسْعاً»(دعائم الإسلام، ج‏1، ص: 194) «هرگاه کودکان شما به 7 سالگی برسند به نماز فرمان شان دهید [برای عبادت تمرینی] و هرگاه به 9 سالگی رسیدند، اگر نماز را ترک کردند، [با توجّه به مراحل تربیتی و رعایت دستور اسلام] تنبیه شان کنید.

 امام علی علیه السلام نیز فرمود :

«عَلِّمُوا صِبْیَانَکُمُ الصَّلاهَ، وَ خُذُوهُم بِهَا إِذَا بَلَغُوا الحُلُمَ»( غرر الحکم و درر الکلم، ص: 464)به کودکان خویش نماز خواندن را بیاموزید و هرگاه بالغ شدند درباره ی آن (نماز) بازخواست شان کنید. (برخورد جدّی نمایید).

  البته باید دقت نمود که تنبیه بدنی در این روایات شریفه ناظر به ضرب  و شتمی که شدید باشد نیست بلکه تا حدّی است که موجب دیه نشود و تنها موجب این شود که کودک از سر اکراه هم که شده است اطاعت امر والدین کند و به اهمیت و ضرورت نماز واقف شود .

هم چنین باید مراقب بود که از این دستور العمل در آخرین مراحل تعلیم نماز به کودک استفاده نمود و قبل از آن باید با ایجاد شوق در کودک او را عاشق نماز کرد نه این که از همان ابتدا روح لطیف او را مورد هجمه تنبیه قرار داد .

متاسفانه بدلیل فهم نا صحیح معارف دین و عدم اجرای قوانین و دستورات آن توسط والدین بسیاری از کودکان دین گریز  و تارک نماز می شوند ، باید دقت نمود که دین اسلام با خشونت مخالف است جز در مواردی که تنها راه منحصر در ابراز خشونت باشد ، نه این که بنای آن از همان اول به اعمال اجبار و ضرب  و شتم باشد .

پس اول باید با بیان محاسن و خوبی های نماز برای کودک در او شوق برای انجامش ایجاد نمود و بعد باید از سر ملاطفت او را در انجام این عبادت تشویق نمود و مدتینیز باید به او تذکر زبانی داد و بعد از همه این ها زمانی که تمامی حجت ها بر او تمام شد در این هنگام به شرط این که اقدام تنبیه منجر به جراحت نشود می توان به او ضرب شستی نشان داد تا مقداری ترسیده و از سر ترس هم که شده دست از لج بازی برداشته و اقدام به نماز خواندن کند ، البته لازم است دانسته شود که این مرحله در جایی است که هیچ راه دیگری باقی نمانده باشد .

ترغیب فرزندان به تحصیل و حفظ قرآن

ترغیب فرزندان به تحصیل و حفظ قرآن

 

در صدر تمام آموزش ها، آموزش عقاید (اصول و فروع دین) است.زیرا پایه های سعادت بشر به وسیله ی آن ها تحکیم می شوند ، اصول اعتقادات و هزاران هزار ادب و آداب مفید که می توان از آنها بهره های بسیاری یافت همگی در قرآن جمع هستند ، منتها دستیابی به آنها نیازمند همت والدین به ترغیب و تشویق فرزندان خود است تا با دلسوزی تمام ایشان را به این امر مقدس راهنمایی کنند ، امام صادق علیه السلام  در مورد اهمیت و ضرورت این علم آموزی می فرمایند : 

«لَوْ أَتَیْتُ بِشَابٍّ مِنْ شَبَابِ الشِّیعَهِ، لایَتَفَقَّهُ فِی الدِّینِ لَأَوْجَعْتُهُ»( المحاسن، ج‏1، ص: 228)اگر به یکی از جوانان شیعه برخورد کنم که در دین خود اندیشه نمی کند (و مسائل مهم دینی را نمی آموزد او را تنبیه می کنم و) او را مجازات دردآور خواهم کرد.

بنابر این لازم است کودکانمان را به سوی تعلیم قرآن و تفقه در آیاتش ترغیب کنیم که همین امر یکی ازاصلی و برترین وظایف والدین نسبت به  فرزنداشان شمرده شده ، از رسول اکرم صلی الله علیه و آله وارد شده است :

 «أَدِّبُوا أَوْلادَکُمْ عَلی ثَلاثِ خِصَالٍ: حُبِّ نَبِیِّکُمْ وَ حُبِّ أَهلِ بَیْتِهِ وَ قِرآئَهِ القُرْآنِ»( کنزالعمّال: 9.454، قاموس قرآن، مقدمه، ص: 2) «فرزندان خویش را با سه ویژگی بیارایید و تربیت کنید: دوستی پیامبرتان؛ دوستی خاندان پیامبرتان؛ و خواندن قرآن.

 وظیفه پدر و مادر است که  فرزندانشان را با قرآن آشنا کنند و هم چنین شایسته است که فرزندان با تشویق والدین و معلّمان در جلسات قرآنی و مذهبی شرکت کنند و در صورتی که این کار نیازمند  هزینه کردن مبالغی بود  سزاوار است که والدین نهراسیده و برای این آموزش مقدس هزینه کنند که اجر عظیمی به همراه دارد :

رسول اکرم صلی الله علیه و آله  فرمود :

« مَنْ‏ عَلَّمَهُ‏(ولده) الْقُرْآنَ‏ دُعِیَ بِالْأَبَوَیْنِ فَیُکْسَیَانِ حُلَّتَیْنِ یُضِی‏ءُ مِنْ نُورِهِمَا وُجُوهُ أَهْلِ الْجَنَّةِ»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 49)هر که به فرزندش قرآن بیاموزد، آن فرزند در روز قیامت همراه پدر و مادرش دعوت می شود، آن گاه دو جامه از نور بر پدر و مادرِ آن فرزند که قرآن آموخته است، پوشانده می شود که از نورشان چهر ه های بهشتیان درخشنده می شوند.

هم چنین در بیانی دیگر فرمود:

« مَنْ عَلَّمَ وَلَدَهُ الْقُرْآنَ فَکَأَنَّمَا حَجَ‏ الْبَیْتَ‏ عَشَرَةَ آلَافِ حِجَّةٍ وَ اعْتَمَرَ عَشَرَةَ آلَافِ عُمْرَةٍ وَ أَعْتَقَ عَشَرَةَ آلَافِ رَقَبَةٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ ع وَ غَزَا عَشَرَةَ آلَافِ غَزْوَةٍ وَ أَطْعَمَ عَشَرَةَ آلَافِ مِسْکِینٍ مُسْلِمٍ جَائِعٍ وَ کَأَنَّمَا کَسَى عَشَرَةَ آلَافِ عَارٍ مُسْلِمٍ وَ یُکْتَبُ لَهُ بِکُلِّ حَرْفٍ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ یُمْحَى عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئَاتٍ وَ یَکُونُ مَعَهُ فِی قَبْرِهِ حَتَّى یُبْعَثَ وَ یَثْقُلُ مِیزَانُهُ وَ یُجَاوَزُ بِهِ عَلَى الصِّرَاطِ کَالْبَرْقِ الْخَاطِفِ وَ لَمْ یُفَارِقْهُ الْقُرْآنُ حَتَّى یَنْزِلَ بِهِ مِنَ الْکَرَامَةِ أَفْضَلَ مَا یَتَمَنَّى.»( جامع الأخبار(للشعیری)، ص: 49)هرکس به فرزندش قرآن آموزش دهد، گویا ده هزار بار حج و عمره انجام داده است، ده هزار بنده از نسل اسماعیل علیه السلام را آزاد کرده است، در ده هزار جهاد همراه پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم مبارزه کرده است، ده هزار مسلمان نیازمند گرسنه را طعام داده است، و ده هزار مسلمان برهنه را پوشانده است، برای هر حرف [از قرآن که برای فرزندش آموزش داده است] ده اجر و پاداش برای او ثبت می شود و خدای سبحان ده گناه را از [پرونده ی] او محو می کند، و قرآن [انیس و مونس او] در مرقد و قبر او خواهد بود تا روز رستاخیز که برانگیخته شود.

راه کار اصلی آموزش تعالیم دینی به کودکان

راه کار اصلی آموزش تعالیم دینی به کودکان

 

در بیانات نورانی  اهل بیت علیهم السلام راه کار هایی برای انتقال معارف دینی به کودکان بیان شده است ، در بیان زیبایی از امام امام صادق علیه السلام است که :

 

« إِذَا بَلَغَ الْغُلَامُ ثَلَاثَ‏ سِنِینَ‏ یُقَالُ‏ لَهُ‏ سَبْعَ‏ مَرَّاتٍ‏ قُلْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ ثُمَّ یُتْرَکُ حَتَّى یَتِمَّ لَهُ ثَلَاثُ سِنِینَ وَ سَبْعَةُ أَشْهُرٍ وَ عِشْرُونَ یَوْماً فَیُقَالُ لَهُ قُلْ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ سَبْعَ مَرَّاتٍ وَ یُتْرَکُ حَتَّى یَتِمَّ لَهُ أَرْبَعُ سِنِینَ ثُمَّ یُقَالُ لَهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ قُلْ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ثُمَّ یُتْرَکُ حَتَّى یَتِمَّ لَهُ خَمْسُ سِنِینَ ثُمَّ یُقَالُ لَهُ أَیُّهُمَا یَمِینُکَ وَ أَیُّهُمَا شِمَالُکَ فَإِذَا عَرَفَ ذَلِکَ حُوِّلَ وَجْهُهُ إِلَى الْقِبْلَةِ وَ یُقَالُ لَهَا اسْجُدْ ثُمَّ یُتْرَکُ حَتَّى یَتِمَّ لَهُ سِتُّ سِنِینَ فَإِذَا تَمَّ لَهُ سِتُّ سِنِینَ صَلَّى وَ عُلِّمَ الرُّکُوعَ وَ السُّجُودَ حَتَّى یَتِمَّ لَهُ سَبْعُ سِنِینَ فَإِذَا تَمَّ سَبْعُ سِنِینَ قِیلَ لَهُ اغْسِلْ وَجْهَکَ وَ کَفَّیْکَ فَإِذَا غَسَلَهُمَا قِیلَ لَهُ صَلِّ ثُمَّ یُتْرَکُ حَتَّى یَتِمَّ لَهُ تِسْعُ سِنِینَ فَإِذَا تَمَّتْ لَهُ عُلِّمَ الْوُضُوءَ وَ ضُرِبَ عَلَیْهِ وَ أُمِرَ بِالصَّلَاةِ وَ ضُرِبَ عَلَیْهَا فَإِذَا تَعَلَّمَ الْوُضُوءَ وَ الصَّلَاةَ غَفَرَ اللَّهُ لِوَالِدَیْهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى.»( الأمالی( للصدوق)، النص، ص: 391)هرگاه بچه ای به سه سالگی برسد به او دستور داده شود تا هفت بار«لا إِلهَ إِلَّا ٱللهُ» بگوید، سپس به حال خودش واگذاشته شود، تا سه سال و هفت ماه و ده روزش فرا رسد آن گاه برایش فرمان داده شود، تا 7 بار«مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم» را بگوید بعد او را واگذارند تا پنج ساله شود و از او پرسند کدام دست راست تو است و کدام چپ؟ چون آن را بداند بسوى قبله‏اش وا دارند و باو گویند سجده کند و او را واگذارند تا شش ساله شود و چون شش سالش تمام شود به نمازش امر کنند  و رکوع و سجود به او آموزند و بعد بگذارند تا هفت سالش تمام شود و سپس باو گویند روى و دستت را بشوى و چون شست بگذارند نه سالش تمام شود و پس از تمام نه سال وضوء باو آموزند و اگر مسامحه کند او را براى یاد گرفتن آن بزنند و دستور نمازش دهند و براى آن او را بزنند و چون وضوء و نماز آموخت خدا او را و پدر و مادرش را بیامرزد ان شاء اللَّه تعالى.

به عبارت خلاصه  هفت مرحله ای این آموزش به این ترتیب است :

1. در 3 سالگی، 7 بار «لا إِلهَ إِلَّا ٱللهُ» را به زبان جاری کند.
2. در 3 سال و 7 ماه و 10 روز، 7 بار «محمَّد رَسولُ ٱللهِ» بگوید.
3. در 4 سالگی، 7 بار «صَلَّی ٱللهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» بگوید.
4. در 5 سالگی، با شناخت دست راست و چپش، او را متوجّه قبله کرده دستور سجده را به او بدهید.
5. در 6 سالگی تا هفت سالگی روش نماز خواندن، رکوع و سجده را به او بیاموزید تا آماده ی نماز خواندن تمرینی شود.
6. آن گاهی که 7 ساله شد، به او فرمان داده شود تا صورت و دست هایش را بشوید (و به روش وضوگرفتن آشنا شود) سپس دستور داده شود تا نماز بخواند.
7. تا فرا رسیدن 9 سال که وضو و نماز کامل را فرا گیرد، آن گاه نماز را به پا دارد. و اگر در انجام نماز کوتاهی کرد و به وظیفه ی عبادت تمرینی خویش عمل نکرد مستحق تنبیه خواهد شد.

با بکار بردن  این 7 مرحله و ثمر بخش بودن آن آموزش معنوی برای کودک نهادینه شده و امید می رود او در مسیر صحیحی قرار بگیرد

البته باید دانست که این مسیر خالی از سختی نیست ولذا باید صبر بسیاری داشت و خسته نشد چرا که ثمره آن شیرین است که فراز پایانی حدیث قبل آن را بیان می کند که امام علیه السلام  فرمود :  « هرگاه کودک وضو و نماز را کاملاً فراگیرد، خداوند، والدین او را از آمرزش خویش بهره ور می فرماید»

یا آن که رسول اکرم صلی الله علیه و آله  فرمود :

«مَنْ رَبّی صَغِیراً حَتَّی یَقُولَ «لا إِلهَ إِلَّا اللهُ» لَمْ یُحَاسِبْهُ ٱللهُ » (نهج الفصاحة ، ص: 768)«هرکس کودکی را تربیت کند تا «لا إِلهَ إِلَّا ٱللهُ» بگوید، خداوند از او حساب رسی نمی کند.

اولین درس در آموزش معارف دینی به کودکان

اولین درس در آموزش معارف دینی به کودکان

 

پس از آن که ضرورت آموزش معارف الهیه به کودکان روشن شد بحث این است که این آموزش را از کجا آغاز کنیم ؟ آیا باید از همان ابتدا روی فکر کودک کار کنیم تا بتواند معارف سخت و سنگین دینی را بفهمد ؟ یا این که باید کار دیگری انجام داد ؟

در این مورد لازم است دانسته شود که بهتر است ابتدا با تعلیم شعارهای اصلی دین به کودک شروع کنیم ، به این نحو که اول کلمات و بیانات کلیدی دین را به آنان آموزش دهیم و بعد معنای آن را به ایشان تعلیم داده و بعد از این که چند وقت با آن شعار ها  مأنوس شدند و سوالاتی در باره آنها در ذهنشان بوجود آمد وارد مرحله نهایی شده و بر مطالب بیان شده استدلال نموده و دلیل آن اعتقادات  را به آنها آموزش دهیم .

بر همین اساس در روایاتی که از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام وراد شده است این گونه توصیه شده است که لازم است ابتدا شعار اصلی دین اسلام « لا إِلهَ إِلَّا ٱللهُ » را به ایشان آموزش دهیم ، یعنی ابتدا گفتن آن را در دستور آموزش کودکان قرار دهیم

پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

 «إِذَا أَفْصَحُوا أَوْلَادُکُمْ فَعَلِّمُوْهُم«لا إِلهَ إِلَّا اللهُ»( کنزالعمال:16/440.( آن گاه که فرزندانتان لب به سخن گشودند (کلمه ی) «لا إِلهَ إِلَّا ٱللهُ» را به آنان آموزش دهید.» [آن کلمه مقدّس نخستین نسخه ی ذات حق در آفرینش است.]

هم چنین باز فرمودند :

«إِفْتَحُوا عَلی صِبْیَانِکُمْ أَوَّلَ کَلِمَهٍ«لا إِلهَ إِلَّا ٱللهُ»( کنزالعمال:16/441. )(زبان) کودکان تان را نخستین بار با کلمه ی [مقدس و روح افزای] «لا إِلهَ الا ٱللهُ» بگشایید.»  

این بیانات ارزشمند این را می رساند که آموزش شهادت به وحدانیت خدای متعال  باید در دستور اولین آموزش های کودکان قرار بگیرد بر همین اساس بوده که ایرانیان لالایی را از تخفیف کلمه طیبه « لا إِلهَ إِلَّا ٱللهُ » ابداع نموده و دائما در گوش فرزندانشان می خواندند تا ایشان با این کلام مقدس انس بگیرند .البته این اول راه آموزش کودک است و بعد از آن باید معارف دیگری هم چون نبوت و امامت و سایر معارف  و دستورات دینی را به او آموزش داد و آموزش « لا إِلهَ إِلَّا ٱللهُ »به او اولین قدم است .

ملاک های انتخاب دوست خوب 2 - خوش اخلاق بودن

ملاک های انتخاب دوست خوب 2 - خوش اخلاق بودن

در مسیر تربیت فرزند لازم است برای دوست یابی الگواهایی ارزشمند به فرزندان خود ارائه دهیم ، تا با این کار آنان به صورت واضع و شفاف توجیه شده و بتوانند دوستان خوبی برای خود انتخاب نمایند و از دوستی با افراد بد دوری کنند .

در مقاله قبلی پیرامون سلامت فکری  و اعتقادی افرادی که می خواهند با فرزندانمان دوست شوند با آنها صحبت کردیم و در این بخش به برسی یکی دیگر از ویژگی های مهم  افرادی که می خواهند با فرزندانمان دوست شوند می پردازیم .

یکی دیگر از معیار های مهم انتخاب دوست که باید آنها را به صورت کامل به  فرزندان خود آموزش دهیم خوش اخلاق بودن فرد مورد نظر برای دوست شدن و نداشتن سوء رفتار های اخلاقی است .

باید به فرزندانمان بفهمانیم که تنها دوستان متواضع و فروتن و خوش اخلاق لیاقت دوستی را دارند؛ این معیار در فرد مقابل نه تنها موجب می شود که از آنها الگو گیری نموده و خود نیز هم رنگ آنان شوند بلکه موجب پیشرفت های چشم گیر در تمامی مراحل زندگی آنها خواهد شد و حتی دوستی با یک انسان خوب و مهر  ورزی به او می تواند رضایت خدا را نیز بدست آورد  چرا که اخلاق و روحیات دوستان خوب و خوش اخلاق تاثیر بسیار زیادی در ایجاد رغبت نسبت به رفتار های خوب در انسان ایجاد می کند .

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در حدیثی، به این امر تأکید می ورزد و می فرماید:

« الْمَرْءُ عَلَى‏ دِینِ‏ خَلِیلِهِ‏ وَ قَرِینِهِ‏.»(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص: 375) انسان بر دین و مذهب دوست و رفیق خود است.

بنابراین اگر می خواهید فرزندان شما در مسیر تربیت الهی  و سعادت قرار بگیرند و دارایی های اعتقادی و اخلاقی خود را از دست ندهند ایشان را به دوستی با افراد موجه ترغیب کنید .

از سویی دیگر رفاقت با انسانهای بد اخلاق  و شرور مانند دزدی مخفی هستند که همه هستی انسان را به سرقت می برند

به همین دلیل است که خیر خواهان بشریت در هشدارهایی از دوستی با افرادی که صفات ناپسند دارند فرموده اند  :

«لَا تَصْحَبِ الشَّرِیرَ فَإِنَّ طَبْعَکَ یَسْرِقُ مِنْ طَبْعِهِ وَ أَنْتَ لَا تَدْرِی‏»(مجموعة ورام، ج‏2، ص: 15).از مصاحبت با مردم شریر و فاسد بپرهیز که طبعت به طور ناخودآگاه بدی و ناپاکی را از طبع منحرف می دزدد، در حالی که تو از آن بی خبری.

و امام صادق علیه السلام  نیز در بیانی نورانی پیرامون آثار سوء رفاقت با افراد ناسالم می فرمایند:

«مَنْ‏ یَصْحَبْ‏ صَاحِبَ‏ السَّوْءِ لَا یَسْلَم‏»(  تحف العقول، النص، ص: 376)کسی که با رفیق بد هم نشین شود، سالم نمی ماند (و سرانجام به ناپاکی آلوده می شود).

 

آموزش آداب غذا خوردن با ذکر خدا به کودکان

آموزش آداب غذا خوردن با ذکر خدا به کودکان     

 

یکی از دستور العمل های دین مبین اسلام که انسان را در مسیر تعالی قرار می دهد توجه ویژه به غذا خوردن است ، این توجه دایره وسیعی را شامل می شود ، از توجه به نوع غذا که حلال است یا حرام تا این که آن غذا با چه حالاتی خورده شود . در این رابطه یکی ازمراقبت های اصلی که از همان کودکی لازم است فرزندان خود را بر رعایت آن آموزش دهیم ذکر خدا را بردن است ، یعنی هنگامی که خواستند غذا بخورند ابتدا نام خدا که منعِم اصلی ایشان است را بر زبان بیاورند و بعد از آن اقدام به غذا خوردن کنند .

برای آموزش این کار ابتدا لازم است کودکان را از لحاظ فکری آماده کنیم به این که نعمت دهنده اصلی که خدای متعال است را به آنها متذکر شویم و بعد از آن این دستور العمل رسول اکرم صلی الله علیه و آله  را برای ایشان با زبان کودکانه بخوانیم :

  پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله و سلم به امیر المؤمنین علی علیه السلام فرمود یا علی  وقتی  سر  سفره برای غذا خوردن  نشسته ای  یکی  از آداب  این است که با بسم الله غذا خوردن را شروع کنی  

« یَا عَلِیُ‏ إِذَا أَکَلْتَ‏ فَقُلْ‏ بِسْمِ‏ اللَّهِ‏ وَ إِذَا فَرَغْتَ فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ فَإِنَّ حَافِظَیْکَ لَا یَسْتَرِیحَانِ مِنْ أَنْ یَکْتُبَا لَکَ الْحَسَنَاتِ حَتَّى تَنْبِذَهُ عَنْکَ.»(مکارم الأخلاق، ص: 142)   یا على بهنگام غذا خوردن: (بسم اللَّه) و بعد از غذا (الحمد للَّه) بگو، که فرشتگان موکل بر تو تا پایان غذا از نوشتن ثواب براى تو بیکار نمانند.

ای فرزندم    وقتی سر سفره خواستی لقمه ای برای خوردن برداری  بگو« بِسْمِ‏ اللَّهِ » و وقتی هم دست از غذا  برمی داری  بگو« الْحَمْدُ لِلَّهِ »، اگر این دو کار  را انجام دهی ملائکه کرام الکاتبین که حافظین  انسان اند و کرامات تو را می نویسند تا هنگامی که سفره را از  خود دور  نکرده ای برای تو حسنه می نویسند  .

فرزندم با این کار  رنگ خدا به لقمه هایت می زنی  و با تکرار این کار خدایی می شوی  .

  این دستورات  بسیار سازنده اند به شرط این که  انسان به آنها عمل کند  یعنی  هنگام غذا خوردن خودش را سر سفره ی خدا ببیند ، با  یاد و نام خدا شروع و با یاد و نام خدا نیز تمام کند

 آموزش  این تعلیم ارزشمند و تذکر صحیح آن کافی است تا عمری فرزندمان را با توجه سر سفره خدا بنشانیم و درب هزاران رحمت الهی را به روی او بگشاییم و خدا می داند که همین امر چه تاثیری در حیات او خواهد داشت . 

ضرورت آموزش تعالیم قرآنی به فرزندان

ضرورت آموزش تعالیم قرآنی به فرزندان

 در کلمات اهل بیت علیهم السلام مراحل آموزش فرزندان آمده است :   

«الْغُلَامُ‏ یَلْعَبُ‏ سَبْعَ‏ سِنِینَ‏ وَ یَتَعَلَّمُ الْکِتَابَ سَبْعَ سِنِینَ وَ یَتَعَلَّمُ الْحَلَالَ وَ الْحَرَامَ سَبْعَ سِنِینَ.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 47) امام صادق علیه السلام  می فرمایند : کودک تا هفت سال بازی می کند ، پس از آن هفت سال به او نوشتن و پس از آن قرآن و احکام آموزش بدهید .

دراین حدیث به صراحت  آموزش قرآن و احکام حلال و حرام به فرزندان بیان شده است ، فهمیده می شود که در هفت سال دوم زندگی کودک که دوره آموزش است ضرورت دارد محور آموزش معارف قرآنی باشد و در کنار آن مطالب دیگر نیز به کودکان آموزش داده شود . اما متاسفانه در عصر حاضر اکثر افراد از این امر مهم در غفلت اند ، در همین زمینه از پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله روایت شده که فرمودند :

« وَیْلٌ‏ لِأَطْفَالِ‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ مِنْ‏ آبَائِهِمْ‏ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مِنْ آبَائِهِمُ الْمُشْرِکِینَ فَقَالَ لَا مِنْ آبَائِهِمُ الْمُؤْمِنِینَ لَا یُعَلِّمُونَهُمْ شَیْئاً مِنَ الْفَرَائِضِ وَ إِذَا تَعَلَّمُوا أَوْلَادُهُمْ مَنَعُوهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُمْ بِعَرَضٍ یَسِیرٍ مِنَ الدُّنْیَا فَأَنَا مِنْهُمْ بَرِی‏ءٌ وَ هُمْ مِنِّی بِرَاءٌ.»( مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏15، ص: 164) وای بر فرزندان آخر الزمان از دست پدرانشان . سؤال شد از پدران مشرک آنها ؟ فرمودند : نه ، ازپدران مؤمن آنها که به آنها واجبات و حلال و حرام دین را نمی آموزند و از یادگیری آنها جلوگیری می کنند و تنها به کامیابی های دنیوی آنها راضی اند ، من از آنها بیزارم و آنها از من .

پس باید به این امر مهم یعنی آموزش قرآنی و بر اساس تعالیم الهی به فرزندان توجه ویژه داشت چرا که زیربنای تمامی دورانهای زندگی کودکان دوران خردسالی ایشان و آموزشی که در آن می بینند می باشد ، حال اگر معارف  و تعالیمی که می آموزند بر اساس معارف حقّه ی الهیه باشد زندگی ایشان به سوی تعالی و اگر تعالیم مسموم و ناسالم به آنها ارائه شود مسیر حیاتشان به سوی تاریکی خواهد بود .

امام صادق علیه السلام  در مورد تاثیر قرائت قرآن بر روی جوانان و خردسالان در بیانی نورانی کی فرمایند :

«مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ وَ هُوَ شَابٌّ مُؤْمِنٌ اخْتَلَطَ الْقُرْآنُ‏ بِلَحْمِهِ‏ وَ دَمِهِ وَ جَعَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَعَ السَّفَرَةِ الْکِرَامِ الْبَرَرَةِ وَ کَانَ الْقُرْآنُ حَجِیزاً عَنْهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَقُولُ یَا رَبِّ إِنَّ کُلَّ عَامِلٍ قَدْ أَصَابَ أَجْرَ عَمَلِهِ غَیْرَ عَامِلِی فَبَلِّغْ بِهِ أَکْرَمَ عَطَایَاکَ قَالَ‏ فَیَکْسُوهُ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ حُلَّتَیْنِ مِنْ حُلَلِ الْجَنَّةِ وَ یُوضَعُ عَلَى رَأْسِهِ تَاجُ الْکَرَامَةِ ثُمَّ یُقَالُ لَهُ هَلْ أَرْضَیْنَاکَ فِیهِ فَیَقُولُ الْقُرْآنُ یَا رَبِّ قَدْ کُنْتُ أَرْغَبُ لَهُ فِیمَا هُوَ أَفْضَلُ مِنْ هَذَا فَیُعْطَى الْأَمْنَ بِیَمِینِهِ وَ الْخُلْدَ بِیَسَارِهِ ثُمَّ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ فَیُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَ اصْعَدْ دَرَجَةً ثُمَّ یُقَالُ لَهُ هَلْ بَلَّغْنَا بِهِ وَ أَرْضَیْنَاکَ فَیَقُولُ نَعَمْ قَالَ وَ مَنْ قَرَأَهُ کَثِیراً وَ تَعَاهَدَهُ بِمَشَقَّةٍ مِنْ شِدَّةِ حِفْظِهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَجْرَ هَذَا مَرَّتَیْنِ.»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص: 603) هر که در حال جوانى قرآن بخواند و با ایمان هم باشد قرآن با گوشت و خونش بیامیزد، و خداى عز و جل او را با فرشتگان پیغام برنده و نیکرفتارش رفیق کند، و قرآن براى او در روز قیامت پرده و مانعى از آتش باشد و گوید: بار پروردگارا هر کارگرى بمزد کار خویشتن‏ رسیده جز کارگر من، پس گرامى‏ترین عطاهاى خود را باو برسان، فرمود: پس خداى عزیز و جبار دو جامه از جامه‏هاى بهشتى باو بپوشاند و بر سرش تاج کرامت نهاده شود، سپس بقرآن گفته شود: آیا ما تو را در باره این شخص خشنود کردیم؟ قرآن گوید: بار پروردگارا من برتر از این در باره او میل داشتم، پس نامه امان (از دوزخ را) بدست راستش دهند، و فرمان جاویدان ماندن در بهشت را در دست چپش گذارند و وارد بهشت گردد، پس باو گفته شود: بخوان (قرآن را) و یکدرجه بالا برو، سپس بقرآن گویند: آیا آنچه تو خواستى باو رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ گوید: آرى، حضرت فرمود: هر کس قرآن را بسیار بخواند و با اینکه حفظ آن (بر او) دشوار است آن را بذهن خویش بسپارد خداى عز و جل دو بار پاداش آن را باو بدهد.

حال اگر  پدران و مادران دلسوز دوست دارند فرزندانشان از این همه عنایات عظیم الهی در دنیا و آخرت بهره مند شوند لازم است برنامه ای برای آموزش تعالیم قرآنی و الهی تنظیم نمایند .