تاثیر باور به حضور خداوند در رشد معنوی انسان -قسمت دوم
هنگامی که انسان خدا را یاد کند او هم نشینش می شود ، مجالست خدای متعال با انسان امری مادی و اعتباری نیست بلکه توجه ای از جانب آن حضرت است که رحمت و عنایات خاصی بر انسان با خود به همراه دارد به نحوی که حیات انسان تغییرکرده و تعالی می یابد.
در مسیر تربیت اخلاقی و برای رسیدن به مقامات عالیه انسانی یکی از دستورالعمل هایی که از سوی مربیان حقیقی بشر وارد شده است توجه به حضور خدای متعال و شاهد و ناظر دانستن آن ذات اقدس است ، خدای متعال در حدیث معراج به رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود :
راه رسیدن به بزرگترین گنج عالم هستی
بسیاری از افراد بشر به دنبال دست یابی به راهی هستند که ایشان را بی نیاز ترین و ثروتمندترین فرد بشر کند ، اما اکثریت آنها راه اشتباهی را طی می کنند که هرگز آنها را به آن چه می خواهند نمی رساند . چه بسیار اند پولدارانی که احساس پوچی کرده و گمشده حقیقی خود را نیافته اند و چه فراوان اند افرادی که از تمام لذت ها بهره برده اند اما باز در زندگی چیزی کم دارند ، پس راه چیست ؟
برای آدم شدن
باید از وجود علی ع بخوریم
هر شیرینی که در عالم هستی وجود دارد از اهل بیت علیهم السلام است ، روایت شده است که :
« أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ص أَخَذَ بِطِّیخَةً لِیَأْکُلَهَا فَوَجَدَهَا مُرَّةً فَرَمَى بِهَا فَقَالَ بُعْداً وَ سُحْقاً فَقِیلَ لَهُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَا هَذِهِ الْبِطِّیخَةُ فَقَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَخَذَ عَقْدَ مَوَدَّتِنَا عَلَى کُلِّ حَیَوَانٍ وَ نَبْتٍ فَمَا قَبِلَ الْمِیثَاقَ کَانَ عَذْباً طَیِّباً وَ مَا لَمْ یَقْبَلِ الْمِیثَاقَ کَانَ مِلْحاً زُعَاقاً.»
محبت به انسان کامل راه رسیدن به مقامات عالیه
محبت انسان را در مسیر اتحاد با محبوب قرار می دهد
«الْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَبَّ» [1]انسان با کسى است که او را دوست دارد.
تا جایی که انسان شبیه محبوبش می شود و به اندازه شعاع وجودی محبوبش در عالم سیر کرده و بالا میرود و هر اندازه که محبوبش متعالی باشد سیر او نیز متعالی خواهد بود .
امیر المؤمنین علی علیه السلام بلکه تمام اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام عین و ذات انسان اند و سایر افراد بشر تنها شَبهی از انسانیت اند .
عینیت و تشابه بین دو چیز با یکدیگر فرق دارند ، بدن ما از آب است ولی عین آب نیست بلکه صورتی تغییر یافته و شبیه به آن است . آب گل آلوده هم نوعی از انواع آب است اما عین آب نوششیدنی نبوده و همانند آن قابل استفاده نیست. باید آن را بخار و بعد سردش کنیم تا به آب زلال تبدیل شود .
اهل بیت معدن انسانیت
انسان برای نیل به مراتب عالی کمال و ورود به وادی انسانیت باید خود را به وجودی وصل کند که معدن و ذات انسانیت است. یعنی باید به کسی وصل شد که حقیقتا انسان است.
خداوند متعال به اقتضاء حکمت و عدالتش تنها عده محدودی از افراد بشر را انسان کامل به دنیا آورده است ،
محبت صادقانه به اهل بیت راه انسان شدن ! قسمت چهارم
هر چه را انسان دوست داشته و در عالم محبت بیابد با همان بوده و همان خواهد شد. چرا که محبت بین حبیب و محبوب اتحاد بوجود می آورد لذا اگر انسان کامل معصوم را در عالم محبت بیابد، میتواند در مسیر عصمت قدم برداشته و به درجهای برسد که معصوم شود.
برای ایجاد اتحاد تناسب و سنخیت لازم است. اگر سنخیت نباشد، اتحاد و یگانگی به وجود نمیآید. سنخیت با عمل بدست می آید و محب بدون عمل در محبت خود صادق نیست.
امیر المومنین علیه السلام فرمود :
«مَنْ أَحَبَّنَا فَلْیَعْمَلْ بِعَمَلِنَا» (تحف العقول ؛ النص ؛ ص104) هر که ما را دوست دارد باید مثل ما عمل کند.
حال که محب اهل بیت علیهم السلام هستیم باید با عمل بر اساس شیوه و روش ایشان سنخیتی که برای اتحاد با آنها لازم است را کسب کنیم ، سنخیتی که لازم است انسان آن را بوجود بیاورد ،طهارت است و پس از آن است که می توان با وجود انسان معصوم که همان قرآن ناطق است اتصال پیدا کرد
﴿ إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَرِیمٌ* فِی کِتابٍ مَکْنُونٍ * لا یَمَسُّهُ إِلاَّ اَلْمُطَهَّرُونَ ﴾ (سوره واقعه ، آیه 77-79)همانا آن، قرآن کریمی است،که در کتاب محفوظی جای دارد و جز پاکان نمی‌توانند به آن دست یابند.
این طهارت با عمل حاصل می شود و نتیجه آن رسیدن به شور و سر مستی وصف ناپذیر است
﴿ تَعْرِفُ فِی وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ اَلنَّعِیمِ ﴾ (سوره مطففین، آیه 24)
در چهره‌هایشان طراوت و نشاط نعمت را می‌بینی و می‌شناسی!
انسان باید خود را طاهر کند تا از شراب طهور به او نوشانده و سر مستش کنند
﴿ یُسْقَوْنَ مِنْ رَحِیقٍ مَخْتُومٍ* خِتامُهُ مِسْکٌ ﴾ (سوره مطففین، آیه 25و26)
آنها از شراب (طهور) زلال دست‌نخورده و سربسته‌ای سیراب می‌شوند! مهری که بر آن نهاده شده از مشک است
و آن که در افق اعلی است ، خدای متعال نیز به انسان میگوید:
«باید از این شراب طهور بنوشی و سرمست شوی».
﴿فِی ذلِکَ فَلْیَتَنافَسِ اَلْمُتَنافِسُونَ﴾ (سوره مطففین، آیه 26)
در نعمتهایی این چنینی باید سبقت گیرندگان بر یکدیگر پیشی گیرند!
اگر انسان در این مسیر قدم برداشت سرمست شده و به طرب می آید اما تا زمانی که به این مقام نرسد به وادی مستان توحید راهش نداده و او را از در می رانند .
|
گفت که سرمست نه ای رو که از این دست نه ای |
|
رفتـم و سرمسـت شدم وز طـرب آکنده شدم |
|
|
|
(دیوان شمس-غزلیات -غزل شماره 1393) |
به او می گویند تا هنگامی که از شراب طهور ننوشیده و به سرمستی نرسیده ای در جمع خوبان عالم راهت نمی دهیم .
محبت صادقانه به اهل بیت راه انسان شدن ! قسمت سوم
امیرالمؤمنین علیه السلام در یکی از نامههایش به معاویه مینویسد:
«فَإِنَّا صَنَائِعُ رَبِّنَا وَ النَّاسُ بَعْدُ صَنَائِعُ لَنَا» (نهج البلاغة (للصبحی صالح) ؛ ص386) ما تربیت یافته پروردگارمان هستیم و مردم پس از آن تربیت یافته ما هستند.
در عالم هستی ، پیرامون انسان دو صنعت گری قابل تصور است ،
همان خلقت ساختار ظاهری وجود انسان است که ظاهر این حدیث شریف بر آن دلالت دارد و حضرت در آن می فرماید در صورتگری شما ما واسطهی فیض هستیم و ما شما را صنعتگری کرده ایم .
همان خلقت تربیتی انسان است که با ارائه برنامه از سوی خداوند متعال و ابلاغ از سوی انبیاء و اولیاء الهی و عمل توسط انسان ها صورت می گیرد.
با این بیان باید دانست ، نه تنها در خلقت تکوینی ما اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام واسطه فیض بوده اند بلکه در خلقت تشریعی نیز واسطه فیض هستند ، بر این اساس حدیث مذکور نه تنها دلالت بر صنعتگری تکوینی اهل بیت در عالم می کند بلکه شامل صنعتگری تشریعی ایشان نیز می شود ، با در نظر گرفتن معنای تربیتی حدیث مراد امیرالمؤمنین علی علیه السلام این گونه می شود :
«آدمی اگر بخواهد انسان شود، باید خود را در کارخانهی ما وارد نموده و رنگرزی کند.»
کسی که تحت تربیت امیرالمؤمنین علیه السلام رفت انسان شده و مَثَل علی علیه السلام میشود .
بین بزرگان اهل معرفت معروف است که :
« پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام مَثَلُ الله هستند و انسانها هم می توانند همانند رسول اکرم و امیر المومنین علیهما السلام مَثَلُ الله شوند »
یعنی اهل بیت علیهم السلام در این عالم مثل تولید میکنند .
باید دانست با خرج کردن سرمایه محبتمان به پای علی علیه السلام است که میتوانیم به دست او صنعتگری شویم.
به عبارت دیگر باید تمام سرمایه انسانیت خود را با محبت در جاذبه وجود امیر المومنین علیه السلام قرار دهیم تا با ایشان معیّت یافته و تعالی پیدا کنیم
«الْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَب» (الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج2 ؛ ص127) انسان با کسى است که او را دوست دارد.
هر چه را دوست داشته و در عالم محبت بیابی با همان بوده و همان خواهی شد. چرا که محبت بین حبیب و محبوب اتحاد بوجود می آورد لذا اگر انسان کامل معصوم را در عالم محبت بیابی، میتوانی در مسیر عصمت قدم برداشته و به درجهای برسی که معصوم شوی.
محبت صادقانه به اهل بیت راه انسان شدن ! قسمت دوم
یکی از بزرگترین موهبت های الهی که در حقیقت وجود انسان تعبیه شده و اصلی ترین سرمایه و دارایی اوست نعمت محبت است انسان باید این سرمایه را در مسیری صرف کند که برای او منفعتی داشته و او را به حقیقت و انسانیتش بازگرداند. انسان حقیقی اهل بیت علیهم السلام هستند و برای انسان شدن باید با آن ذوات مقدسه پیوند خورد و راه پیوند خوردن با آنان نیز محبت است .
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام توجه ویژه ای به هدایت انسانها داشتند، در میدان مبارزه شروع جنگ را به تأخیر میانداخت تا شاید یک نفر از راه باطل برگشته و هدایت شود هم چنین حضرت بارها به معاویه نامه نوشته و او را موعظه کرد تا از راه باطل به سوی حق برگردد. همان گونه که موسی علی نبینا و آله و علیه السلام بارها فرعون را موعظه می کرد ، این امر نشان می دهد که انسان کامل میل به کمال یافتن انسانها دارد و از همین روست که درب محبت ورزیدن انسانها به آنها باز است .
امیرالمؤمنین علیه السلام در یکی از نامههایش به معاویه مینویسد:
«فَإِنَّا صَنَائِعُ رَبِّنَا وَ النَّاسُ بَعْدُ صَنَائِعُ لَنَا» (نهج البلاغة (للصبحی صالح) ؛ ص386) ما تربیت یافته پروردگارمان هستیم و مردم پس از آن تربیت یافته ما هستند.
ای معاویه! خداوند متعال ما را در کارخانهی توحید صنعتگری کرده است. همان طور که میگویند فلان ماشین تولید فلان کارخانه است، ما نیز ساخته کار خانه خدا هستیم و به اذن الله تمام عالم خلقت نیز تولید کارخانهی ما است.
بر این اساس اولین موجوداتی که خلق شدهاند، اصل انسان بوده و انسانیت باقی افراد بشر متصل به آنها است . بنابر این اگر بخواهیم به اصل انسانیت بازگردیم باید به انسان بالذات متصل شویم تا انسانیت اصیل و حقیقی در ما به فعلیت برسد .
فرمود : خداوند ما را صنعتگری کرده است و صنعتگری همهی انسانها هم در دست ماست.
«فَإِنَّا صَنَائِعُ رَبِّنَا وَ النَّاسُ بَعْدُ صَنَائِعُ لَنَا» (نهج البلاغة (للصبحی صالح) ؛ ص386) ما تربیت یافته پروردگارمان هستیم و مردم پس از آن تربیت یافته ما هستند.
به بیان دیگر حضرت می فرمایند : ما واسطهی فیض هستیم و عالم از ما صادر شده است.
آنان چون دست پرورده خدای متعال هستند به تربیت و تعالی انسانها حریص اند ، خود را در معرض ما قرار داده اند تا آنان را شناخته به ایشان عشق بورزیم و با این عشق و محبت راه تعالی به روی ما باز شود ، این محبت ادب و آدابی دارد و با ادعا نمی توان در آن وادی گام نهاد ، شرطش آن است که امیر المؤمنین علی علیه السلام فرمود :
«مَنْ أَحَبَّنَا فَلْیَعْمَلْ بِعَمَلِنَا» (تحف العقول ؛ النص ؛ ص104) هر که ما را دوست دارد باید مثل ما عمل کند.
