خادم الاسلام

پایگاهی برای نشر تعالیم اسلام

خادم الاسلام

پایگاهی برای نشر تعالیم اسلام

خادم الاسلام

آن چه خدا می خواهد را باید بدانیم ، این جا همان جاست!
جهان اسلام آقا زیاد دارد ، خدمتگذار می خواهد !
افتخار ما این است که خدمتگذار دین خدا هستیم !

خادم الاسلام را دنبال کنید .

آخرین نظرات
  • ۲۴ ارديبهشت ۹۸، ۱۳:۳۸ - حمدان مقدم
    احسنت
  • ۳۱ ارديبهشت ۹۶، ۲۲:۲۵ - یا حسین
    متشکرم
  • ۲۷ ارديبهشت ۹۶، ۱۴:۰۹ - زهرا باقری
    +++

۵ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «شیر دهی نوزاد» ثبت شده است

تاثیر حالات شیر دهنده بر نوزاد 

 

بدیهی است که حالات روحی، روانی و اخلاقی زن شیرده به نوزاد سرایت می کند، بلکه حالات ظاهری (زیبائی و زشتی) او نیز بر شیرخوار اثر می گذارد. در این رابطه در مجموعه روایاتی که از اهل بیت علیهم السلام وارد شده است به این امور توجه ویژه ای شده است  که به برخی از آنها اشاره می کنیم :

زیبایی شیر دهنده

امام باقر علیه السلام در بیانی نورانی پیرامون شکل ظاهری دایه و شیر دهنده  فرمودند :

«اِسْتَرضِعْ لِوَلَدِکَ بِلَبَنِ الحِسَانِ وَ اِیَّاکَ وَ القِبَاحِ، فَاِنَّ اللَّبَنَ قَدْ یُعدِی» ( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 44) «شیر زنان زیباروی را به فرزند خود بده. مبادا که زنان زشت روی را به شیردهی فرزندت بگماری؛ زیرا شیر گاهی [زشتی و زیبایی را نیز] سرایت می دهد.» 

بنابر این در امر انتخاب دایه و وشیر دهنده به کودک شایسته  است علاوه بر دارا بودن خصوصیات مطلوب معنوی شاکله ظاهری او نیز زیبا باشد تا فرزند از زیبایی او تاثیر بپذیر و زیبا شود .

عفت شیر دهنده

عفت زن شیر دهنده نیز از اولویت هایی است که در روایات به آن اهمیت داده اند و از سپردن نوزاد به زنی که عفت و حیاء نداشته و اقدام به انجام گناهان منافی با عفت می کند نهی شده است

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

«تَوَقُّوا عَلی أَولَادِکُمْ لَبَنَ البَغِیَّهِ وَ المَجْنُونَهِ، فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعْدِی»( مکارم الأخلاق، ص: 223)«شیر زنان زناکار و دیوانه را از فرزندان خود دور نگه دارید؛ زیرا شیر [این ویژگی ها را] سرایت می دهد.

 بلکه بالاتر از آن از شیر دادن با شیر زنی که از زنا متولد شده است نیز نهی شده است  .

علی بن جعفر نقل می کند که :  از برادرم  امام موسی بن جعفر علیه السلام از زنی که از زنا متولد شده است پرسیدم که :

«هَلْ یَصْلُحُ أَنْ یُسْتَرْضَعَ بِلَبَنِهَا قَالَ لَا یَصْلُحُ وَ لَا لَبَنِ ابْنَتِهَا الَّتِی وُلِدَتْ مِنَ الزِّنَى.»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 44)آیا صلاحیت این را دارد که با شیرش به نوزاد شیر داد ، حضرت فرمود خیر ، این صلاحیت را ندارد بلکه فرزند او نیز اگر از زنا متولد شده باشد همین حکم را دارد .

  • احسان ثابت

طهارت شیر دهنده

 

طبق بیانات ائمه اطهار علیهم السلام و علاوه بر آن تجربیات عینی بسیاری از افراد و هم چنین بر اساس متخصصین  علوم تربیتی تغذیه، شیر و غذا در ساختن شخصیت کودک نقش به سزایی دارد و هم چنین کیفیت و چگونگی غذا و غذا دهنده نیر اثرات بسیاری بر روی انسان دارد بنابر این شخصیت و حالات زن شیرده [اعم از مادر یا دایه] در فرهنگ اسلام مورد توجّه و عنایت ویژه قرار گرفته است ، تا جایی که در روایاتی که از ائمه اطهار وارد شده است صراحتا به ضرورت انتخاب مادر و شیر دهنده مناسب  و این که چه احوالاتی داشته باشد توجه شده است

امام باقر علیه السلام فرمود :

 «عَلَیْکُمْ بالْوَضّآءِ مِنَ الظُّؤْرَهِ، فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعْدِی»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 45)بر شما باد که از بین زنان شیرده پاکان و پاکیزگان را برگزینید؛ زیرا شیر سرایت دهنده ی (ویژگی های شخصیتی) است.

امام علی علیه السلام  نیز در روایتی به نقش و اهمیت کسی که به فرزند شیر می دهد اشاره می کند :

« لَا تَسْتَرْضِعُوا الْحَمْقَاءَ فَإِنَّ اللَّبَنَ یَغْلِبُ الطِّبَاعَ‏ وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا تَسْتَرْضِعُوا الْحَمْقَاءَ فَإِنَّ الْوَلَدَ یَشِبُّ عَلَیْهِ‏(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 43) به فرزندان خود از شیر زنان احمق ( نادان و احول) نخورانید چرا که شیر بر طبیعت غالب می شود ، رسول اکرم صلی الله علیه و آله  فرمود احمقان را به عنوان شیر دهنده فرزندانتان انتخاب نکنید چرا که فرزند به آن شبیه می شود .

بنابر این بر والدین لازم است مراقب باشند که به کودکشان از چه می خورانند  ، بلکه لازم است مراقب باشند که مادر نیز از چه چیزی تغذیه می کند چرا که آن هم در شیری که فرزند می خورد تاثیر دارد .

هر چند از ظاهر بیانات  اهل بیت علیهم السلام که در بالا بیان شد این است که والدین باید در مقام اجیر برای شیر دادن فرزندان به نکات ذکر شده توجه داشته باشند اما اطلاق روایات و علتی که در آن بیان شده است این را می فهماند که حتی اگر خود مادر نوزاد نیز حالات خوبی نداشت باید نگذاشت تا به او شیر دهد ، بنابر این به طریق اولی باید دقت داشت که از انتخاب همسری که دارای شرایط مناسب نیست پرهیز کرد چرا که فرزند انسان از او رنگ و نقش می گیرد .

هم چنین اگر بعد از ولادت کودک مادر دچار عارضه ای روانی شد باید مراقب بود تا از شیر او ننوشد تا عارضه از بین برودو الا لازم است  برای او دایه ای دیگر که واجد شرایط است پیدا نمود .

  • احسان ثابت

ضرورت شیر دادن نوزاد با هر دو سینه مادر

 

کودک باید از هر دو سینه مادر شیر بنوشد، زیرا در آن فواید و حکمت هایی نهفته است .برخی مادران به خاطر دو فرزند بودن یا این که شیر دادن با یک طرف سینه برای آنها راحت تر است از شیر دادن کودک با طرف دیگر سینه خود داری می کنند ، ایشان از اسرار این امر غافل اند و نمی دانن حکمت این که  خدای متعال به مادر دو سینه برای شیردادن داده است این است که آن دو با هم غذای کودک را تامین می کنند و در هر کدام از آنها آثاری منحصر به فرد نهفته است   .

! پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

«جَعَلَ اللهُ تَعالی رِزْقَهُ فیِ ثُدْیَیْ اُمِّهِ فِی أَحَدِهِما شَرابُهُ وَ فِی الآخَرِ طَعَامُهُ»( وسائل الشیعة، ج‏21، ص: 453)«خدای بزرگ روزیِ کودک را در هر دو پستان مادرش قرار داده است؛ در یکی نوشیدنی و در دیگری، غذا

هم چنین اُم اسحاق دختر سلیمان می گوید:

«من یکی از دو پسرم محمد یا اسحاق را شیر می دادم که امام صادق علیه السلام مرا دید و توصیه فرمود: «ای مادر اسحاق! نوزاد را تنها از یک پستان شیر نده، بلکه از هر دو پستان شیر بده؛ زیرا در یکی غذا نهفته است و در دیگری، نوشیدنی»( وسائل الشیعة، ج‏21، ص: 453)

ظاهرا مراد اهل بیت علیهم السلام ازاین بیان که فرمودند « در یکی نوشیدنی و در دیگری، غذا قرار داده است » این است که همانگونه که برای حیات انسان هم آب  و هم طعام نیاز است که هیچ کدام به تنهایی کافی نیست ، درمورد شیر خوردن کودکان نیز همین گونه است که در هر دو سینه مادر با هم آثاری وجود دارد که نیازهای کودک را به خوبی بر طرف می کند یا می توان گفت در یک سینه مادر اثری است که نیاز کودک به آب و در دیگری اثری است که میاز کودک به غذا را برطرف می کند  لذا نباید به شیر دادن به تنهایی از یک پستان اکتفاء کرد. 

  • احسان ثابت

مدت زمان شیرخوارگی

 

سرآغاز زندگی کودک دوران شیرخوارگی اوست، و خداوند آن را با روش و نظم دقیق پی ریزی فرموده است،برای آن زمان و مقدار و آدابی بیان نموده است تا کودک به صورت منظم رشد پیدا کرده و از دوران طفولیت عبور کند .

مدت زمانی که لازم است به کودک شیر داد در آیات قرآن به شکل عام و خاص مطرح شده است که باید به آنها به صورت کلی نظر انداخت، در سوره بقرۀ  ابتدا می فرماید  :

﴿اَلْوالِداتُ یُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کامِلَیْنِ لِمَنْ أَرادَ أَنْ یُتِمَّ اَلرَّضاعَةَ (سوره بقرۀ ، آیه 233 ) مادران، فرزندان خود را دو سال تمام، شیر میدهند. (این) برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند

اما در آیه ی 15 سوره ی احقاف دوران حمل و شیرخوارگی سی ماه ذکر شده است؛

 ﴿ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً (سوره أحقاف ، آیه 15 )  دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ 

بر این اساس  فقها و مفسّران حداقل دوران حمل را شش ماه و حداکثر کامل شیردهی را بیست و چهار ماه گفته اند و اگر حمل 9 ماه باشد شیر دهی 21 ماه و اگر حمل 6 ماه گردید مدت شیر دهی 24 ماه خواهد بود تا جمعاً 30 ماه کامل گردد. 

بنابراین دوران مشروع، مفید و کامل شیرخوارگی 24 ماه و حداقل آن 21 ماه می باشد، و کمتر از آن از بین رفتن حق مشروع کودک خواهد بود. مگر در مواردی که عذر شرعی یا مصالحی وجود داشته باشد به همین مضمون بیانی از امام صادق علیه السلام  وارد شده که فرمودند :

«الرِّضَاعُ وَاحِدٌ وَ عِشْرُونَ شَهْراً فَمَا نَقَصَ فَهُوَ جَوْرٌ عَلَی الصَّبِیِّ»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 40)دوران شیردهی (دست کم) بیست و یک ماه است. هر چه از این مقدار کم تر شود، بر کودک ظلم و ستم است .

البته از آیات و روایات وارد شده در این زمینه می توان فهمید که حداقل مقداری که لازم و ضروری است کودک شیر بنوشد 21 ماه است اما آثاری در 24 ماه شیر دادن وجود دارد که شیر دادن را تکمیل می کند . بر این اساس بهتر است در صورت امکان شیر دادن کودکان را تا دو سال کامل ادامه داد کما این که آیه نیز بر آن دلالت دارد

مادران، فرزندان خود را دو سال تمام، شیر میدهند. (این) برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند  (سوره بقرۀ ، آیه 233 )

و الا اگر کسی بخواهد کمتر از این هم شیر دهد اشکالی ندارد به شرط این که کمتر از 21 ماه نشود .

  • احسان ثابت

*  ضرورت شیر دهی نوزاد  با شیر مادر

 

خدای متعال که خالقی حکیم است هنگامی که کودک متولد می شود از سینه های مادربرای او رزقی طیب فراهم می نماید به همین دلیل  برترین غذا برای نوزاد از شیره ی جان مادرش است، شیر مادر غذای کامل ، برای جسم و روح کودک بوده و علاوه بر تامین نیاز های جسمی روح او را نیز تغذیه می کند . اسلام تنها رشد جسمی کودک را مورد توجه قرار نداده است بلکه تمام نیازهای مادی و معنوی او را در نظر گرفته است؛ لذا برترین غذا  برای نوزاد که پاسخگوی کامل اوست، شیر مادر است.

گرچه می شود به نوزاد شیر حیوان، شیر خشک خوراند امّا در این صورت نوزاد ازمزایای بسیاری که در شیر وجود دارد بی بهره خواهد ماند.

 پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:

 «لَیْسَ لِلصَّبِیِّ خَیْرٌ مِنْ لَبَنِ اُمِّهِ»( وسائل الشیعة، ج‏21، ص: 468)برای کودک (غذایی) برتر و ارزنده تر از شیر مادرش نیست .

از امیرمؤمنان امام علی علیه السلام نیز این گونه روایت شده که فرمود:

 «ما مِنْ لَبَنٍ رُضِعَ بِهِ ٱلصَّبِیُّ أَعْظَمُ بَرَکَهً عَلَیْهِ مِن لَّبَنِ اُمِّهِ»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 40)«برای کودک هیچ شیری با برکت تر از شیر مادرش نیست.

هنگامی که کودک در آغوش مادر قرار گرفته و از سینه های او می نوشد به مادر احساس خوبی دست داده و آرامشی وصف ناپذیر می یابد ، این لذت برای مادر آن اندازه است که بهترین تجربه ها را برای او به ارمغان می آورد ، در این هنگام این شور  و عشق  و محبت مادراست که تا اعماق وجود فرزند نفوذ کرده و این احساس مقدس اثر شیر را در جسم و جان فرزند دو چندان می کند . این جاست که طهارت روحانی مادر بر فرزند اثر گذاشته و روحش را جلا می دهد .

نباید از این نکته غفلت ورزید و به محض بروز کوچک ترین مشکل برای راحت شدن مادر از سختی های شیر دهی مبادرت به تغذیه کودک با شیر خشک یا شیر های دیگر نمود ، بلکه باید استقامت ورزیده و در صدد درمان بر آمد تا کودکمان بتواند از سینه های مادرشیر بنوشد ، اگر از این امر غفلت کردیم آثار سوئی در آینده برای کودک پدیدار خواهد شد که امکان جبران آن وجود نخواهد داشت ،

  • احسان ثابت