خادم الاسلام

اخلاص و قصد قربت در تربیت فرزندان

تمامی  افعال انسان قابلیت این را دارند که تبدیل به عبادت شوند ، عبادتی که خدای متعال در قبال آن اجر عظیم دنیایی  و ثواب پایدار اُخروی اعطاء کند ، اما آن چیزی که موجب می شود افعال انسان تبدیل به عبادت شود قصد قربت و انجام عمل برای خداست ، یعنی انسان افعالش را برای رضای الهی  و نزدیک شدن به حضرت حق انجام دهد و کسی جز خدا مخاطب  عمل خود قرار ندهند .

عنایات الهی در پرتو تربیت صحیح  فرزند

اما آنان که این امور  را در نظر نگیرند هر چند که امکان دارد بهره ای زود گذر در دنیا بدست آورند اما خیری در حیات ایشان به ظهور نخواهد آمد و در آخرت نیز بی نصیب خواهند بود ، خدای متعال این مطالب را این گونه به تصویر کشیده اند

 ﴿لا خَیْرَ فِی کَثِیرٍ مِنْ نَجْواهُمْ إِلاّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاحٍ بَیْنَ اَلنّاسِ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ اِبْتِغاءَ مَرْضاتِ اَللّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِیهِ أَجْراً عَظِیماً﴾  (سوره نساء، آیه 114) در بسیاری از سخنانِ درِگوشی (و جلسات محرمانه) آنها، خیر و سودی نیست؛ مگر کسی که (به این وسیله،) امر به کمک به دیگران، یا کار نیک، یا اصلاح در میان مردم کند؛ و هر کس برای خشنودی پروردگار چنین کند، پاداش بزرگی به او خواهیم داد.

خصوصیتی در سخن گفتن نیست بلکه تمامی افعال آدمی اگر دارای صفت صدق و معروف و اصلاح بوده و در مسیر کسب رضایت الهی قرار گیرند موجب رسیدن به اجر عظیم می شوند ، تنها در این هنگام است که دروازه های رحمت الهی به روی انسان باز شده و شاهد امداد های غیبی خواهد بود که خدای متعال در این باره می فرماید

 ﴿اَلَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اَللّهَ لَمَعَ اَلْمُحْسِنِینَ﴾(سوره عنکبوت‏، آیه 69) آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راه‌های خود، هدایتشان خواهیم کرد؛ و خداوند با نیکوکاران است.

اما نکته در این است که باید برای رسیدن به خود خدا تلاش کرد نه در مسیر خدا ، نکته در «جاهَدُوا فِینا » است  یعنی در مسیر تقرب به خود خدا تلاش کردن .

حال باید گفت تربیت فرزندان را نیز می توان به عبادتی بزرگ تبدیل نمود ، یعنی کاری کرد که تربیت کردن فرزندان در منزل خود انسان تبدیل به عبادتی بزرگ شده و در سرای آخرت باقیات الصالحات او شوند ، اما چگونه ؟

در جواب لازم است به حدیث زیر توجه نمود.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله  فرمود :

«إِنَّ الْوَلَدَ الصَّالِحَ رَیْحَانَةٌ مِنْ‏ رَیَاحِینِ الْجَنَّةِ.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 4) فرزند خوب و صالح گلى از گلهاى بهشت است.

 مگر نه این است که در قیامت انسان نتیجه اعمالش را می بیند ، و مگر نه این است که تنها اعمالی که عبادت مورد قبول حضرت حق اند موجب شادکامی انسان در آن وادی می شوند ، حال که فرزند صالحی که نتیجه کار  و تلاش والدین مومن هستند در  قیامت به صورت نعمت خاصه « ریحان » تجلی می کنند ، از این امر معلوم می شود که تربیت فرزند صالح عبادتی است که اجر عظیمی در پی دارد .  بر این اساس  بر والدین لازم است مقدمات  تربیتی لازم برای صالح شدن فرزند را به خوبی فراهم کنند تا او به خوبی پرورش بیابد و با این عبادت عظیم مستحق دریافت فیوضات ربوبی شوند و فرزندان ایشان چه در زمان حیات و چه بعد از وفاتشان به ایشان سود برسانند

امام صادق علیه السلام  می فرمایند مردی به من می گفت :

« إِنِّی کُنْتُ زَاهِداً فِی الْوَلَدِ حَتَّى وَقَفْتُ بِعَرَفَةَ فَإِذَا إِلَى جَانِبِی غُلَامٌ شَابٌّ یَدْعُو وَ یَبْکِی‏ وَ یَقُولُ یَا رَبِّ وَالِدَیَّ وَالِدَیَّ فَرَغَّبَنِی فِی الْوَلَدِ حِینَ سَمِعْتُ ذَلِکَ.»(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 3)من قبلا نسبت به داشتن فرزند بى ‏علاقه بودم تا روزى که در روز عرفه جوانى را در کنار خود مشاهده کردم، دیدم مى‏ نالد و مى ‏گوید: خدایا پدر و مادرم .... خدایا پدر و مادرم ... د عاى آن جوان مرا به داشتن فرزند ترغیب کرد.

هم چنین از طرفی دیگر خدای متعال در قرآن کریم به مومنان امر نموده تا در امر تربیت خود ، خانواده و فرزندانشان توجه ویژه ای داشته باشند  

 ﴿یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً وَقُودُهَا اَلنّاسُ وَ اَلْحِجارَةُ﴾ (سوره تحریم، آیه 6)  ای کسانی که ایمان آورده‌اید خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسانها و سنگهاست نگه دارید .

که لازمه نجات یافتن از آتش جهنم تربیت صحیح و کار آمد خود و دیگران است و همین نظارت بر مسیر اعمال در دنیا نحوه ای از تربیت بوده که مصداق عبودیت و تقوای الهی است ، به همین دلیل است که سپری بین انسان و آتش جهنم ایجاد می کند .

آثاراخلاص و قصد قربت در تربیت فرزندان

 بر این اساس لازم است چه پدران و مادران امروز و چه پدران و مادران فردا به تربیت فرزندانشان نه به دید یک عملیات غریزی بلکه به دید عبادتی عظیم که آخرتشان را آباد می کند نگاه کنند و هنگامی که عبادت شد لازم است قصد تقرب نیز در آن اخذ شود ، یعنی تربیت فرزندان را با دید این که اطاعت امر خدای متعال و موجب تعالی  و نزدیک شدن به اوست انجام دهند تا نه تنها در عالم بعد حیات مادی از بهره های بی کران آن سود ببرند بلکه در دنیا نیز عنایات خاص الهی شامل حال آنان شود که برخی از آن عنایات دست یافتن به عزت و سربلندی در بین مردم و کمک یار بودن فرزندان به آنها در پیری و ده ها امر دیگر است .

تنها اگر فرزندانمان را برای خدا خواسته و برای او تربیتشان کنیم ،خدا نیز به ما و فرزندانمان نه تنها عنایات ویژه ای نموده و به تربیت خاص ربوبیتشان می کند و  راه های هدایت رابه روی ایشان می گشاید بلکه آفات را نیز از ایشان دفع می نماید ، شاهد بر این مدعا آن که مادر مریم سلام الله علیها هنگام میلاد مریم سلام الله علیها خطاب به خدای متعال فرمود : 

﴿إِنِّی أُعِیذُها بِکَ وَ ذُرِّیَّتَها مِنَ اَلشَّیْطانِ اَلرَّجِیمِ﴾ (سوره آل‏ عمران، آیه 36) او و فرزندانش را از (وسوسه‌های) شیطان رانده شده، در پناه تو قرار می‌دهم.

و بعد از آن ایشان را برای این که خدمت گذار دین خدا باشد وقف معبد می نماید ، در این هنگام خدای متعال می فرماید :

 ﴿فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ أَنْبَتَها نَباتاً حَسَناً وَ کَفَّلَها زَکَرِیّا﴾ (سوره آل‏ عمران، آیه 37)خداوند، او [= مریم‌] را به طرز نیکویی پذیرفت؛ و به طرز شایسته‌ای، (نهال وجود) او را رویانید (و پرورش داد)؛ و کفالت او را به «زکریا» سپرد.

مشاهده می شود که خدای متعال این اخلاص  و نیت مادر مریم سلام الله علیهما را پذیرفته است و به همین دلیل به بهترین نحو او را ربوبیت نموده و پرورش می دهد و یکی از انبیاء خود را مامور رسیدگی به امور او می کند و کم نبوده اند پدران و مادرانی که این گونه با خدای متعال معامله نموده و خدای متعال نیز نعمت های خود را بر ایشان تمام کرده است