خادم الاسلام

پایگاهی برای نشر تعالیم اسلام

خادم الاسلام

پایگاهی برای نشر تعالیم اسلام

خادم الاسلام

آن چه خدا می خواهد را باید بدانیم ، این جا همان جاست!
جهان اسلام آقا زیاد دارد ، خدمتگذار می خواهد !
افتخار ما این است که خدمتگذار دین خدا هستیم !

خادم الاسلام را دنبال کنید .

آخرین نظرات
  • ۲۴ ارديبهشت ۹۸، ۱۳:۳۸ - حمدان مقدم
    احسنت
  • ۳۱ ارديبهشت ۹۶، ۲۲:۲۵ - یا حسین
    متشکرم
  • ۲۷ ارديبهشت ۹۶، ۱۴:۰۹ - زهرا باقری
    +++

۵۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «تربیت اسلامی فرزند» ثبت شده است

     نهى از دوست نداشتن دختران‏

     

    در قبل بیان شدکه دختر در دین مبین اسلام از جایگاه رفیعی برخوردار است بلکه شأن انسانی اقتضاء این اکرام را دارد و در این امر تفاوتی بین زن و مرد و دختر  و پسر نیست اما در اثر جاهلیت افراد بشر و تعصبات و توهمات آلوده ایشان برخی از انسانها را بر برخی دیگر فضیلت داده و برخی از خصوصیات انسانها را ملاک برتری بر سایر افراد می پنداشته اند ، به همین دلیل نوع افراد در جاهلیت قدیم و هم چنین در جاهلیت نوین میل به داشتن فرزند مذکر دارند و از فرزند دختر خوششان نمی آید ،خدای متعال از این واقع خبر می دهد :

    «وَ إِذا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثى‏ ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ کَظِیمٌ* یَتَوارى‏ مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ ما بُشِّرَ بِهِ أَ یُمْسِکُهُ عَلى ‏هُونٍ أَمْ یَدُسُّهُ فِی التُّرابِ أَلا ساءَ ما یَحْکُمُونَ».(سوره نحل ، آیه 58 و 59 )   هرگاه یکى از آنان را به [زاده شدن‏] دختر مژده آورند، چهره‏اش سیاه مى‏گردد، در حالى که خشم (اندوه) خود را فرو مى‏خورد. از بدىِ آنچه بدو بشارت داده شده، از قبیله [خود] روى  مى‏پوشاند، آیا او را با خوارى نگاه دارد، یا در خاک پنهانش کند؟ وه چه بد داورى مى‏کنند.

    اما دین اسلام با این عقیده باطل مبارزه نموده و در خلال بیان اشتباه بودن  این بی اعتنایی و  بی رغبتی به دختران به ارزش  و جایگاه آنان پرداخته تا افراد بشر از آن عقیده باطل خود بازگردند . 

      پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود :  

     « لا تَکرَهوا البَناتَ؛ فإنَّهُنَّ المُؤنِساتُ الغالِیاتُ.» (نهج الفصاحة  ص: 674)دختران را بد ندانید؛ زیرا آنها مونس‏هاى گرانبهایى هستند.

    باز فرمودند : 

    «مَنْ‏ کَانَتْ‏ لَهُ‏ ابْنَةٌ وَاحِدَةٌ کَانَتْ خَیْراً لَهُ مِنْ أَلْفِ حَجَّةٍ وَ أَلْفِ غَزْوَةٍ وَ أَلْفِ بَدَنَةٍ وَ أَلْفِ ضِیَافَةٍ»(مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏15، ص: 115) هر کس یک دختر داشته باشد آن دختر برای او بهتر است از هزار حج و هزار جهاد و هزار قربانی  و هزار مهمانی دادن در راه خدا .

     «  مَن کانَت لَهُ ابنَةٌ فأدَّبَها وأحسَنَ أدَبَها، وعَلَّمَها فأحسَنَ تَعلیمَها، فأوسَعَ علَیها مِن نِعَمِ اللَّهِ الّتی أسبَغَ علَیهِ کانَت لَهُ مَنَعَةً وسِتراً مِن النّارِ» .( کنز العمّال: 45391.) هرکه دخترى داشته باشد و او را نیکو تربیت کند و به‏خوبى آموزش دهد و از نعمت‏هایى که خداوند ارزانیش کرده او را به وفور بهره‏مند سازد، آن دختر براى وى بازدارنده‏اى در برابر آتش دوزخ خواهد بود.

    هم چنین در برخی روایات به آثار ویژه ای که در دختران بوده و در پسران کمتر مشاهده می شود اشاراتی شده است ، که همه آنها انسان را به داشتن دختر راغب می کند .

    رسول اکرم صلی الله علیه و آله  فرمودند :

    « البَناتُ هُنَّ المُشفِقاتُ المُجَهَّزاتُ المُبارَکاتُ» .[1]این دخترانند که دلسوز و مددکار و بابرکت اند.

     بر همین اساس در دستورات دینی نه تنها از داشتن دختر نهی نشده است بلکه همگان را ترغیب به داشتند دختر می کنند ، البته برخی افراد با ذکر این گونه احادیث به راه نیامده و هم چنان نسبت به دختر داشتن کراهت دارند ، این جاست که اولیاء الهی برای توجیه و تربیت ایشان استدلال های عاقلانه می آورند تا ایشان را توجیه کنند ، نقل شده که :

     « الإمام الصّادق علیه السلام- لِرجُلٍ رآهُ مُتَسَخِّطاً مِن جارِیَةٍ وُلِدَت لَهُ-: أرأیتَ لَو أنّ اللَّهَ تبارکَ وتعالى‏ أوحى‏ إلَیکَ أنْ أختارَ لَکَ أو تَختارَ لِنَفسِکَ، ما کُنتَ تَقولُ؟ قالَ:کُنتُ أقولُ: یا رَبِّ تَختارُ لی، قالَ: فإنّ اللَّهَ قَدِ اختارَ لَکَ» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 6) امام صادق علیه السلام به مردى که از به دنیا آمدن دخترى براى خود ناراحت بود فرمود: به من بگو، آیا اگر خداوند تبارک و تعالى به تو وحى مى‏کرد که: «من برایت انتخاب کنم یا خودت انتخاب مى‏کنى» چه مى‏گفتى؟ عرض کرد: مى‏گفتم: پروردگارا! تو برایم انتخاب کن. حضرت فرمود: حالا هم خدا براى تو انتخاب کرده است.

     

    [1] ( 4). کنز العمّال: 45399.

  • احسان ثابت

    ارزش دختر در اسلام

     

    دختر در فرهنگ اسلامی از ویژگی ها و جایگاه خاصی برخوردار است. در منابع اسلامی با تعبیرات جالبی چون ریحانه (گل)، قواریر (بلور)، حسنات (نیکی ها( و بهترین فرزندان از او یاد شده است.

    پیامبر گرامی اسلام درباره دختر نازنین خود فاطمه زهرا فرمود : «ریحانه اشمها1: ریحانه ای است که می بویم او را.

    « بُشِّرَ النَّبِیُّ ص بِابْنَةٍ فَنَظَرَ فِی وُجُوهِ أَصْحَابِهِ فَرَأَى الْکَرَاهَةَ فِیهِمْ فَقَالَ مَا لَکُمْ رَیْحَانَةٌ أَشَمُّهَا وَ رِزْقُهَا عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ  ‏» (من لا یحضره الفقیه، ج‏3، ص: 481) به پیغمبر صلی الله علیه و آله  بشارت دخترى دادند، به اصحاب نگریست، آثار کراهت در چهره آن‏ها مشاهده کرد، فرمود: چه مى‏شود شما را؟ گلى است که من مى‏بویم و خدا روزى او را میدهد.

     

    و  صادق آل محمد علیه السلام  نیز  فرمود: 

     

    «الْبَنَاتُ حَسَنَاتٌ وَ الْبَنُونَ نِعْمَةٌ فَإِنَّمَا یُثَابُ عَلَى الْحَسَنَاتِ وَ یُسْأَلُ عَنِ النِّعْمَةِ.»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 6)دختران حسنات و نیکی اند و پسران نعمت، همانا بر حسنات ثواب شود و از نعمت سؤال می شود.

    و پیامبر اسلام فرمود:

    «خَیْرُ أَوْلَادِکُمُ‏ الْبَنَاتُ»‏.(مکارم الأخلاق، ص: 219) بهترین اولاد شما دخترانند .

    خود پیامبر آن قدر به دخترش، حضرت فاطمه، احترام می گذاشت که مردم تعجب می کردند و با تمام مقامی که داشت، دست دخترش را می بوسید و به هنگام مراجعت از سفر، نخستین کسی که دیدار می کرد دخترش فاطمه بود و هنگامی که می خواست به سفر برود، از آخرین خانه ای که خداحافظی می کرد، خانه فاطمه (ع) بود.

    از رسول اکرم صلی الله علیه و آله  نقل شده که فرمودن :

    «مَنْ کَانَتْ لَهُ ابْنَةٌ فَهُوَ مَفْدُوحٌ‏ وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ ابْنَتَانِ فَیَا غَوْثَاهْ بِاللَّهِ وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ ثَلَاثٌ وُضِعَ عَنْهُ الْجِهَادُ وَ کُلُّ مَکْرُوهٍ وَ مَنْ کَانَ لَهُ أَرْبَعٌ فَیَا عِبَادَ اللَّهِ أَعِینُوهُ یَا عِبَادَ اللَّهِ أَقْرِضُوهُ یَا عِبَادَ اللَّهِ ارْحَمُوهُ »( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 6) هر که یک دختر دارد؛ او در مشقت است، و هر که دو دختر دارد، یاری خدا بر او، و هر که سه دختر دارد، از او جهاد برداشته است، و هر که چهار دختر دارد، اى بندگان خدا او را کمک کنید، باو قرض دهید، باو ترحم آرید.

    هم چنین آن حضرت صل  الله علیه و آله   فرمود:

    « مَنْ عَالَ ثَلَاثَ بَنَاتٍ أَوْ ثَلَاثَ أَخَوَاتٍ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ اثْنَتَیْنِ قَالَ وَ اثْنَتَیْنِ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ وَاحِدَةً قَالَ وَ وَاحِدَةً.»( مکارم الأخلاق، ص: 219)هر که سه دختر یا سه خواهر داشته باشد، بهشت بر او واجب شود، پرسیدند یا رسول اللَّه (ص)! و نیز اگر کسى دوتا داشته باشد؟، فرمود: و اگر دو دختر هم داشته باشد. پرسیدند اگر چه یک دختر داشته باشد؟ فرمود اگر چه یک دختر داشته باشد.

  • احسان ثابت

    رعایت عدالت میان فرزندان‏

     

    یکی از اموری که از ابتدایی ترین دوران تربیت فرزندان تا آخرین مراحلی که با خانواده در ارتباط هستند رعایت عدالت میان ایشان است ، والدین باید به مساوات و برابری میان فرزندان رفتار کنند تا مبادا از سر حسادت رفتار های ناهجاری بین ایشان بوجود آمده و موجب خسارت های جبران ناپذیری شود ، برخی اوقات مشاهده شده است که عدم رعایت عدالت و مساوات بین فرزنددان از سوی والدین موجبات عقده های درونی در فرزندان شده است به نحوی که تا آخرین دوران حیات فرزندان اثرات منفی آن ها روی شخصیت فرزندان باقی مانده است ، بر همین اساس در مجامع روایی تاکید ویژه ای در مورد رعایت عدالت و مساوات بین فرزندان شده است که در ذیل به برخی از آنها به صورت مختصر اشاره می کنیم :

    پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود :

     « اتَّقُوا اللَّهَ واعدِلوا فی‏ أولادِکُم » (کنز العمّال: 45349.) از خدا بترسید و میان‏ فرزندانتان به عدالت رفتار کنید.

      «إنّ لَهُم علَیکَ مِن الحَقِّ أن تَعدِلَ بَینَهُم، کما أنَّ لکَ علَیهِم مِن الحَقِّ أن یَبَرُّوکَ».( کنز العمّال: 45358.) حق آنان (فرزندانت) بر تو این است که میانشان به عدالت رفتار کنى، چنان که حق تو بر آنان این است که از تو اطاعت کنند.

     «اعدِلوا بَینَ أولادِکُم فی النُّحْلِ‏، کما تُحِبُّونَ أن یَعدِلوا بَینَکُم فی البِرِّ واللُّطفِ»( کنز العمّال: 45347.)  میان فرزندان خود در عطا و بخشش به عدالت رفتار کنید، همچنان که دوست دارید آنان نیز، در احترام و محبت، میان شما عادلانه عمل کنند.

    « ساوُوا بَینَ أولادِکُم فی العَطِیَّةِ، فلَو کُنتُ مُفَضِّلًا أحَداً لَفَضَّلتُ النِّساءَ(کنز العمّال: 45346.) در عطا کردن چیزى به فرزندان خود میان آنها برابرى نهید. اگر قرار بود من یکى را برترى دهم، زنان را برترى مى‏ دادم.

     « إنّ اللَّهَ تعالى‏ یُحِبُّ أن تَعدِلوا بَینَ أولادِکُم حتّى‏ فی القُبَلِ» .( کنز العمّال: 45350.)  خداوند متعال دوست دارد که میان فرزندان خود یکسان عمل کنید، حتى در بوسیدن آنها.

    امام باقر علیه السلام فرمود در مورد ضرورت رعایت مساوات در رابطه با فرزندان این گونه می فرمایند :

      « واللَّهِ، إنّی لَاصانِعُ بَعضَ وُلْدی واجلِسُهُ على‏ فَخِذی، واکثِرُ لَهُ المَحَبَّةَ، واکثِرُ لَهُ الشُّکرَ، وإنَّ الحَقَّ لِغَیرِهِ مِن وُلدی، ولکنْ مُحافَظَةً علَیهِ مِنهُ ومِن غَیرِهِ، لِئلّا یَصنَعوا بهِ ما فَعَلَ بِیُوسُفَ وإخوَتِهِ» ‏ (تفسیر العیاشی، ج‏2، ص: 166)به خدا قسم که من گاه با یکى از فرزندانم مماشات مى‏کنم و او را روى زانویم مى‏نشانم و خیلى محبّتش مى‏کنم و قدردانى زیادى از او به عمل مى‏آورم، در صورتى که حق با فرزند دیگرم مى‏باشد.اما این کارها را براى آن مى‏کنم که این یکى را از گزند او و دیگر فرزندانم نگه دارم، تا مبادا با او همان کارى را بکنند که برادران یوسف با او کردند.

    نعمان بن بشیر می گوید :

    « أعطانی أبی عَطیَّةً، فقالَت امِّی عَمرَةُ بِنتُ رَواحَةَ: لا أرضى‏ حتّى‏ تُشهِدَ النَّبیَّ صلى الله علیه و آله، فأتَى النَّبیَّ فقالَ: إنّی أعطَیتُ ابنی مِن عَمرَةَ عَطِیَّةً فأمَرَتنی أن اشهِدَکَ، فقالَ: أعطَیتَ کُلَّ وُلدِکَ مِثلَ هذا؟ قالَ: لا، قالَ: فاتَّقُوا اللَّهَ واعدِلوا بَینَ أولادِکُم، لا أشهَدُ على‏ جَورٍ» (کنز العمّال: 45957.) پدرم به من چیزى بخشید. مادرم، عَمره دختر رواحه، گفت: راضى نمى‏شوم مگر اینکه پیامبر صلى الله علیه و آله را بر این کار گواه بگیرى.پدرم خدمت پیامبر رفت و عرض کرد: من به فرزندِ همسرم عمره پاداشى داده‏ام و مادرش به من امر کرده است که شما را گواه بگیرم. پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: به همه فرزندانت چنین پاداشى داده‏اى؟ عرض کرد: نه.فرمود: از خدا بترسید و میان فرزندانتان به عدالت رفتار کنید. من بر بى‏عدالتى گواه نمى‏شوم.

     

     

     

  • احسان ثابت

رعایت تعادل در پرداختن به امور فرزندان و خانواده 

 

تربیت و توجه به فرزندان و اهل و عیال یکی از تمور مطلوب نزد خدای متعال  و اولیاء الهی است ، اما از آن جا که رعایت اعتدال در هر امری است که آن را مطلوب می کند ، لذا در امر تربیت و توجه به خانواده نیز باید اعتدال را رعایت کرد ، نه آن اندازه بی محلی و بی توجهی که ارکان خانواده انسان از هم بپاشند و نه آن اندازه توجه که آنان را بی خاصیت و بهانه گیر بار آورد ، امیر المؤمنین علی علیه السلام در این رابطه می فرمایند :

« لا تَجعَلَنَّ أکثَرَ شُغُلِکَ‏ بأهلِکَ ووَلَدِکَ؛ فإن یَکُن أهلُکَ ووَلَدُکَ أولیاءَ اللَّهِ، فإنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أولیاءهُ، وإن یَکُونوا أعداءَ اللَّهِ فما هَمُّکَ وشُغُلُکَ بأعداءِ اللَّهِ؟! »(نهج البلاغة: الحکمة 352)تمام  اوقات و همت  خود را صرف‏ زن و فرزند خویش مکن؛ زیرا اگر آنان دوست خدا باشند، خداوند دوستانش را وا نمى‏گذارد و اگر دشمن خدا باشند، چرا باید همّ و غمت رسیدگى به دشمنان خدا باشد؟

از آن جا که وارد شده است

« خَیْرُ الْأُمُورِ أَوْسَطُهَا »( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 541) بهترین کار ها میانه ترین آنهاست .

باید در امر اداره خانواده و تربیت فرزندان حد وسط را اختیار نمود تا هم خیر دنیا و هم سعادت اُخروی برای انسان دست یافتنی شود  ، اما اگر انسان تمام همت و توجه خویش را صرف وسعت بخشیدن به اهل و عیال خود نمود و سایر حقوق و اموری که از سوی خدای متعال برای او واجب شده بود را به دلیل توجه بیش از حد به اهل  و عیالش ضایع نمود مصداق کاملی برای آیه زیر خواهد بود که خدای متعال در آن می فرماید :

﴿ تَراهُمْ یُعْرَضُونَ عَلَیْها خاشِعِینَ مِنَ اَلذُّلِّ یَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍّ وَ قالَ اَلَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ اَلْخاسِرِینَ اَلَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِیهِمْ یَوْمَ اَلْقِیامَةِ أَلا إِنَّ اَلظّالِمِینَ فِی عَذابٍ مُقِیمٍ  (سوره شوری ، آیه 45 )  آنها را میبینی که بر آتش عرضه میشوند در حالی که از شدّت مذلّت خاشعند و زیر چشمی (به آن) نگاه میکنند؛ و کسانی که ایمان آوردهاند میگویند: «زیانکاران واقعی آنانند که خود و خانواده خویش را روز قیامت از دست دادهاند؛ آگاه باشید که ظالمان (آن روز) در عذاب دائمند!»

 پس در توجه به فرزندان و رعایت و مدیریت امور مربوط به خانواده باید حد اعتدال را در پیش گرفت و تا می توان از افراط پرهیز کرد که افراط آفت بدیبرای دین است و همه سرمایه های مادی  و معنوی انسان را از بین می برد .

پس نه افراط  و نه تفریط

  • احسان ثابت