اثرات مثبت فرزند آوری -دستگیری به هنگام پیری

اثرات مثبت فرزند آوری  -دستگیری به هنگام پیری

 

یکی دیگر از محاسنی که در فرزند دار شدن وجود دارد عملی شدن امیدهای والدین در دوران سالمندی و پیری آنها است. زیرا والدین علاقمند هستند که فرزندانشان در هنگام پیری و کهولت از آنان دستگیری کنند.

فرزند می تواند «امید به زندگانی» را در والدینی  افزایش دهد. در خانواده هایی که فرزند ندارند، معمولاً امید  زیادی به زندگی وجود ندارد .

پس باید در فکر تربیت فرزندانی بود که در پیری یار  و یاور انسان باشند

در این رابطه حدیثی وارد شده است که ، عیسى بن صبیح گفت:  

 «دَخَلَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ الْعَسْکَرِیُّ عَلَیْنَا الْحَبْسَ وَ کُنْتُ بِهِ عَارِفاً فَقَالَ لِی لَکَ خَمْسٌ وَ سِتُّونَ سَنَةً وَ شَهْرٌ وَ یَوْمَانِ وَ کَانَ مَعِی کِتَابُ دُعَاءٍ عَلَیْهِ تَارِیخُ مَوْلِدِی وَ أَنِّی نَظَرْتُ فِیهِ فَکَانَ کَمَا قَالَ وَ قَالَ هَلْ رُزِقْتَ وَلَداً فَقُلْتُ لَا قَالَ اللَّهُمَّ ارْزُقْهُ‏ وَلَداً یَکُونُ‏ لَهُ‏ عَضُداً فَنِعْمَ‏ الْعَضُدُ الْوَلَدُ ثُمَّ تَمَثَّلَ علیه السلام  ‏

 

مَنْ کَانَ ذَا عَضُدٍیُدْرِکْ ظُلَامَتَهُ‏

إِنَّ الذَّلِیلَ الَّذِی لَیْسَتْ لَهُ عَضُدٌ

قُلْتُ یَا مَوْلَایَ أَ لَکَ وَلَدٌ قَالَ إِی وَ اللَّهِ سَیَکُونُ لِی وَلَدٌ یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً فَأَمَّا الْآنَ فَلَا ثُمَّ تَمَثَّلَ‏

 

لَعَلَّکَ یَوْماً أَنْ تَرَانِی کَأَنَّمَا	بَنِیَّ حَوَالَیَّ الْأُسُودُ اللَّوَائِدُ
فَإِنَّ تَمِیماً قَبْلَ أَنْ تَلِدَ الْحَصَا	أَقَامَ زَمَاناً وَ هُوَ فِی النَّاسِ وَاحِد

(الخرائج و الجرائح، ج‏1، ص: 478، بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏50، ص: 275)

 حضرت امام حسن عسکرى علیه السّلام وارد زندان شد من بامامت آن جناب اعتقاد داشتم فرمود تو شصت و پنج و سال و چند ماه و یک روز دارى. من کتاب دعائى داشتم که تاریخ تولدم در آن نوشته شده بود وقتى بکتاب دعا مراجعه کردم دیدم همان طورى است که امام فرموده.

پرسید فرزند دارى گفتم: نه. حضرت فرمود :

خدایا او را پسرى عنایت کن تا کمک و پشتیبان او باشد فرمود خوب کمکى است پسر، بعد این شعر را خواند:

 

مَنْ کَانَ ذَا عَضُدٍ یُدْرِکْ ظُلَامَتَهُ‏		إِنَّ الذَّلِیلَ الَّذِی لَیْسَتْ لَهُ عَضُدٌ
هر کس داراى پشتیبان باشد انتقام خود را میگیرد		خوار و ذلیل کسى است که او را پشتى بانى نیست.

گفتم آقا! شما فرزند دارید. فرمود بخدا سوگند بزودى مرا فرزندى روزى مى‏ شود که زمین را پر از عدل و داد میکند اما اکنون فرزندى ندارم و بعد این شعر را خواندند .

 

لَعَلَّکَ یَوْماً أَنْ تَرَانِی کَأَنَّمَا		بَنِیَّ حَوَالَیَّ الْأُسُودُ اللَّوَائِدُ
شاید روزى مرا به بینى که فرزندانم		چون شیر ژیان اطرافم را گرفته‏اند
فَإِنَّ تَمِیماً قَبْلَ أَنْ تَلِدَ الْحَصَا		أَقَامَ زَمَاناً وَ هُوَ فِی النَّاسِ وَاحِد
تمیم نیز قبل از اینکه		فرزندانش زیاد شود مدتى تنها بود.

اثرات مثبت فرزند آوری -گسترش نسل موحدان

اثرات مثبت فرزند آوری  -گسترش نسل موحدان

 

 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‌

خدای متعال در قرآن کریم به رابطه پدر و فرزند  قسم یاد کرده و  می فرماید :

﴿ وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ﴾  (سوره بلد، آیه 3)   و قسم به پدر و فرزندش .

هر چند که این آیه در مورد ابراهیم خلیل و فرزندش اسماعیل ذبیح‌ علیهما السلام است اما این امر اختصاص به ایشان ندارد و ایشان یکی از مصادیق این آیه اند ، از این آیه اهمیت و جایگاه متعالی رابطه پدر  و فرزندی و به تبع آن مادر و فرزندی فهمیده می شود .

 پدر  و مادرشدن و فرزند داشتن  عاملی مهم در  تحکیم بهداشت روانی خانواده و قوام آن دارد  و موجب آرامش روانی  ، تجربه لذتی عظیم و عشق به زندگی می شود

گذشته از این امور  برخی آثار مهم در فرزند دار شدن وجود دارد که هر انسانی را ترغیب به تولید مثل و فرزند آوری می کند که برخی از آنها را در ذیل بیان می کنیم :

گسترش نسل موحدان

یکی از عوامل بسیار مهم گسترش اسلام وجود نیروی انسانی زیاد و با کیفیت است ، این ایمان انسانها به حقیقت و خدای متعال است که نور عظیم حق طلبی و خداباوری را در عالم گسترش می دهد ، لذا برای این که اسلام و حقائق الهیه رو به گسترش نهند لازم است جوامع اسلامی تصمیم جدی در گسترش تعداد خود و بالارفتن کیفیت تربیت فرزندانشان بگیرند چرا که اسلام از سینه ها به عالم منتشر می شود .

متاسفانه در عصر حاضر شاهد این هستیم که به علت عدم توجه مومنان حقیقی به این امر مهم منافقان و کافران با ازدیاد نسل خود در جوامع مختلف نه تنها تمامیت ارضی بلکه فکر  و فرهنگ آن جوامع را تغییر داده و بدست گرفته و اند و هیچ نشانه ای ازخداباوری  و حق پرستیبر جاینگذاشته اند ، به عنوان مثال می توان به شهر سامراء که روزی یکی از پایگاه های اسلام بود اشاره نمود که وهابیت با گسترش افراد خود در آن وادی تمام آن سرزمین را به دست گرفتند و هم چنین اخبار وارده از مناطق مختلف ایران حاکی است از این که فعالیت های بسیاری از سوی سردمداران وهابیت در حال انجام است که تعداد نسل وهابیان بیشتر شود  ، اما شیعیان .....!!!!

رسول اکرم صلی الله علیه و آله  در بیانی نوارنی در مورد اهمیت فرزند آوری می فرمایند :

«تَزَوَّجُوا بِکْراً وَلُوداً وَ لَا تَزَوَّجُوا حَسْنَاءَ جَمِیلَةً عَاقِراً فَإِنِّی أُبَاهِی‏ بِکُمُ‏ الْأُمَمَ‏ یَوْمَ الْقِیَامَةِ.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏5، ص: 333) بازنان باکره و بسیار فرزند آور ازدواج کنید و با زنان عقیم ولو این که زیبا باشند ازدواج نکنید  ، چرا که من در روز قیامت (بر سایر امت ها) به خاطر زیادی نسل امتم مباهات می کنم .

اخلاص و قصد قربت در تربیت فرزندان

اخلاص و قصد قربت در تربیت فرزندان

 

تمامی  افعال انسان قابلیت این را دارند که تبدیل به عبادت شوند ، عبادتی که خدای متعال در قبال آن اجر عظیم دنیایی  و ثواب پایدار اُخروی اعطاء کند ، اما آن چیزی که موجب می شود افعال انسان تبدیل به عبادت شود قصد قربت و انجام عمل برای خداست ، یعنی انسان افعالش را برای رضای الهی  و نزدیک شدن به حضرت حق انجام دهد و کسی جز خدا مخاطب  عمل خود قرار ندهند .

عنایات الهی در پرتو تربیت صحیح  فرزند

 

اما آنان که این امور  را در نظر نگیرند هر چند که امکان دارد بهره ای زود گذر در دنیا بدست آورند اما خیری در حیات ایشان به ظهور نخواهد آمد و در آخرت نیز بی نصیب خواهند بود ، خدای متعال این مطالب را این گونه به تصویر کشیده اند

 ﴿لا خَیْرَ فِی کَثِیرٍ مِنْ نَجْواهُمْ إِلاّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاحٍ بَیْنَ اَلنّاسِ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ اِبْتِغاءَ مَرْضاتِ اَللّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِیهِ أَجْراً عَظِیماً﴾  (سوره نساء، آیه 114) در بسیاری از سخنانِ درِگوشی (و جلسات محرمانه) آنها، خیر و سودی نیست؛ مگر کسی که (به این وسیله،) امر به کمک به دیگران، یا کار نیک، یا اصلاح در میان مردم کند؛ و هر کس برای خشنودی پروردگار چنین کند، پاداش بزرگی به او خواهیم داد.

خصوصیتی در سخن گفتن نیست بلکه تمامی افعال آدمی اگر دارای صفت صدق و معروف و اصلاح بوده و در مسیر کسب رضایت الهی قرار گیرند موجب رسیدن به اجر عظیم می شوند ، تنها در این هنگام است که دروازه های رحمت الهی به روی انسان باز شده و شاهد امداد های غیبی خواهد بود که خدای متعال در این باره می فرماید

 ﴿اَلَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اَللّهَ لَمَعَ اَلْمُحْسِنِینَ﴾(سوره عنکبوت‏، آیه 69) آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راه‌های خود، هدایتشان خواهیم کرد؛ و خداوند با نیکوکاران است.

اما نکته در این است که باید برای رسیدن به خود خدا تلاش کرد نه در مسیر خدا ، نکته در «جاهَدُوا فِینا » است  یعنی در مسیر تقرب به خود خدا تلاش کردن .

حال باید گفت تربیت فرزندان را نیز می توان به عبادتی بزرگ تبدیل نمود ، یعنی کاری کرد که تربیت کردن فرزندان در منزل خود انسان تبدیل به عبادتی بزرگ شده و در سرای آخرت باقیات الصالحات او شوند ، اما چگونه ؟

در جواب لازم است به حدیث زیر توجه نمود.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله  فرمود :

«إِنَّ الْوَلَدَ الصَّالِحَ رَیْحَانَةٌ مِنْ‏ رَیَاحِینِ الْجَنَّةِ.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 4) فرزند خوب و صالح گلى از گلهاى بهشت است.

 مگر نه این است که در قیامت انسان نتیجه اعمالش را می بیند ، و مگر نه این است که تنها اعمالی که عبادت مورد قبول حضرت حق اند موجب شادکامی انسان در آن وادی می شوند ، حال که فرزند صالحی که نتیجه کار  و تلاش والدین مومن هستند در  قیامت به صورت نعمت خاصه « ریحان » تجلی می کنند ، از این امر معلوم می شود که تربیت فرزند صالح عبادتی است که اجر عظیمی در پی دارد .  بر این اساس  بر والدین لازم است مقدمات  تربیتی لازم برای صالح شدن فرزند را به خوبی فراهم کنند تا او به خوبی پرورش بیابد و با این عبادت عظیم مستحق دریافت فیوضات ربوبی شوند و فرزندان ایشان چه در زمان حیات و چه بعد از وفاتشان به ایشان سود برسانند

امام صادق علیه السلام  می فرمایند مردی به من می گفت :

« إِنِّی کُنْتُ زَاهِداً فِی الْوَلَدِ حَتَّى وَقَفْتُ بِعَرَفَةَ فَإِذَا إِلَى جَانِبِی غُلَامٌ شَابٌّ یَدْعُو وَ یَبْکِی‏ وَ یَقُولُ یَا رَبِّ وَالِدَیَّ وَالِدَیَّ فَرَغَّبَنِی فِی الْوَلَدِ حِینَ سَمِعْتُ ذَلِکَ.»(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 3)من قبلا نسبت به داشتن فرزند بى ‏علاقه بودم تا روزى که در روز عرفه جوانى را در کنار خود مشاهده کردم، دیدم مى‏ نالد و مى ‏گوید: خدایا پدر و مادرم .... خدایا پدر و مادرم ... د عاى آن جوان مرا به داشتن فرزند ترغیب کرد.

هم چنین از طرفی دیگر خدای متعال در قرآن کریم به مومنان امر نموده تا در امر تربیت خود ، خانواده و فرزندانشان توجه ویژه ای داشته باشند  

 ﴿یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً وَقُودُهَا اَلنّاسُ وَ اَلْحِجارَةُ﴾ (سوره تحریم، آیه 6)  ای کسانی که ایمان آورده‌اید خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسانها و سنگهاست نگه دارید .

که لازمه نجات یافتن از آتش جهنم تربیت صحیح و کار آمد خود و دیگران است و همین نظارت بر مسیر اعمال در دنیا نحوه ای از تربیت بوده که مصداق عبودیت و تقوای الهی است ، به همین دلیل است که سپری بین انسان و آتش جهنم ایجاد می کند .

آثاراخلاص و قصد قربت در تربیت فرزندان

 بر این اساس لازم است چه پدران و مادران امروز و چه پدران و مادران فردا به تربیت فرزندانشان نه به دید یک عملیات غریزی بلکه به دید عبادتی عظیم که آخرتشان را آباد می کند نگاه کنند و هنگامی که عبادت شد لازم است قصد تقرب نیز در آن اخذ شود ، یعنی تربیت فرزندان را با دید این که اطاعت امر خدای متعال و موجب تعالی  و نزدیک شدن به اوست انجام دهند تا نه تنها در عالم بعد حیات مادی از بهره های بی کران آن سود ببرند بلکه در دنیا نیز عنایات خاص الهی شامل حال آنان شود که برخی از آن عنایات دست یافتن به عزت و سربلندی در بین مردم و کمک یار بودن فرزندان به آنها در پیری و ده ها امر دیگر است .

تنها اگر فرزندانمان را برای خدا خواسته و برای او تربیتشان کنیم ،خدا نیز به ما و فرزندانمان نه تنها عنایات ویژه ای نموده و به تربیت خاص ربوبیتشان می کند و  راه های هدایت رابه روی ایشان می گشاید بلکه آفات را نیز از ایشان دفع می نماید ، شاهد بر این مدعا آن که مادر مریم سلام الله علیها هنگام میلاد مریم سلام الله علیها خطاب به خدای متعال فرمود : 

﴿إِنِّی أُعِیذُها بِکَ وَ ذُرِّیَّتَها مِنَ اَلشَّیْطانِ اَلرَّجِیمِ﴾ (سوره آل‏ عمران، آیه 36) او و فرزندانش را از (وسوسه‌های) شیطان رانده شده، در پناه تو قرار می‌دهم.

و بعد از آن ایشان را برای این که خدمت گذار دین خدا باشد وقف معبد می نماید ، در این هنگام خدای متعال می فرماید :

 ﴿فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ أَنْبَتَها نَباتاً حَسَناً وَ کَفَّلَها زَکَرِیّا﴾ (سوره آل‏ عمران، آیه 37)خداوند، او [= مریم‌] را به طرز نیکویی پذیرفت؛ و به طرز شایسته‌ای، (نهال وجود) او را رویانید (و پرورش داد)؛ و کفالت او را به «زکریا» سپرد.

 

مشاهده می شود که خدای متعال این اخلاص  و نیت مادر مریم سلام الله علیهما را پذیرفته است و به همین دلیل به بهترین نحو او را ربوبیت نموده و پرورش می دهد و یکی از انبیاء خود را مامور رسیدگی به امور او می کند و کم نبوده اند پدران و مادرانی که این گونه با خدای متعال معامله نموده و خدای متعال نیز نعمت های خود را بر ایشان تمام کرده است

خدای متعال مربی اصلی عالم هستی

خدای متعال مربی اصلی عالم هستی 

 

اولین و اصلی ترین  مطلبی  که هر  پدر و مادر  بلکه هر مربی در تربیت فرزندان و شاگردان خود باید بداند این است که در  عالم هستی  مربی  اصلی و حقیقی  خدای  سبحان است  و ایشان اند که رب الارباب  عالم هستی  اند  و تمامی  عالم هستی را تحت مدیریت و ربوبیت خود قرار داده اند و بدون اذن و اراده ی   ایشان هیچ میوه ای  به ثمر  نمی  نشیند و «ما رمیت اذ رمیت» الهی  در تمامی  مسائل  و امور  ساری  و جاری  است .

  ﴿ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَ لکِنَّ اَللّهَ رَمى﴾(سوره أنفال‏، آیه 17)این تو نبودی (ای پیامبر که خاک و سنگ به صورت آنها) انداختی؛ بلکه خدا انداخت!

برای توجه دادن انسانها به همین مطلب است که در ابتدای سوره فاتحۀ الکتاب بعد از بسم الله الرحمن الرحیم می خوانیم :

﴿ اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ اَلْعالَمِینَ ﴾(سوره فاتحة، آیه 2) ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار و مربی جهانیان است.

یا آن که در جایی دیگر می فرماید :

 ﴿هُوَ اَلَّذِی یُصَوِّرُکُمْ فِی اَلْأَرْحامِ کَیْفَ یَشاءُ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ اَلْعَزِیزُ اَلْحَکِیمُ  ﴾ (سوره آل‏ عمران‏، آیه 6)  او کسی است که شما را در رحمِ (مادران)، آنچنان که می‌خواهد تصویر می‌کند. معبودی جز خداوندِ توانا و حکیم، نیست.

 

خدای متعال نه تنها عالم جسم انسان را مدیریت و ربوبیت می کند بلکه مدیریت  قوای درونی انسان نیز به دست اوست ،

 ﴿لکِنَّ اَللّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ اَلْإِیمانَ وَ زَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُمْ ﴾  (سوره حجرات، آیه 7) خداوند ایمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دلهایتان زینت بخشیده!

قلبی حیات دارد که ایمان را دوست داشته باشد و این حیات بدست خدای متعال است ،اما  کار انسان تنها تسلیم محض و  قبول ربوبیت خدای متعال با عمل به دستورات حضرت اقدسش از روی اختیار است

حال  در امر  تربیت فرزندان اگر  پدر  و مادر در فکر و عقیده ی  خود این باور را داشته باشند که تنها ایشان مربی اصلی اند و اراده و قدرت خدای متعال در تربیت فرزندانشان تاثیر ندارد و یا آن که از نقش  اصلی  خدای  سبحان در تربیت و ربوبیت فرزندانشان در غفلت باشند ، در این هنگام وقتی که آثار خوبی  در فرزندان ایجاد می شود والدین دچار  خود بزرگ بینی  شده  و این موفقیت را از  آن خود می  بینند و از نعمت های الهی  و قدرت او غافل می شوند ، در این هنگام به حکم  قوانین و سنت های الهی  که عجب  و غرور  در  مقابل  خدای  سبحان کفر است  و هر  بساط  غرور و کفری بدست کبریایی خدای متعال نابود می شود غرور و خود بینی این انسانها نیز در  هم کوبیده و نابود می شوند ، خدای  سبحان بخاطر عجب و خود بزرگ بینی والدین فرزند نظر ربوبی خاص  خود را از ثمره ی  زندگی آنها برداشته و فرزندانشان دچار  آفات و آسیب می  شوند و در نهایت  مسیر رو به رشد تربیت ایشان متوقف  می شود .

این سنت الهی است که فرمود :

 ﴿مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُکِّرَ بِآیاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْها إِنّا مِنَ اَلْمُجْرِمِینَ مُنْتَقِمُونَ  ﴾ (سوره سجده، آیه 22)   چه کسی ستمکارتر است از آن کس که آیات پروردگارش به او یادآوری شده و او از آن اعراض کرده است؟! مسلّماً ما از مجرمان انتقام خواهیم گرفت!

 

این جا نیز والدینی که دست قدرت ربوبی را ندیده بگیرند به منزله اعراض کنندگان از آیات ربانی حضرت حق اند و هم در دنیا و هم در آخرت خدا از ایشان انتقام خواهد گرفت ، انتقام خدا از آنان در عالم دنیا فاسد شدن کشتزار انسانی ایشان و در آخرت عذاب سوزان جهنم خواهد بود .

پس  در  امر  تربیت فرزندان باید در  نظر  داشت که مربی  اصلی  خدای  سبحان است و دیگران تنها وسایلی هستند که به اذن الهی  قادر به ربوبیت و تربیت افراد هستند .

در این جا لازم و ضروری  است گفته شود که این جدا دیدن نعمت از  تحت قدرت و ربوبیت الهی   در  بسیاری  از  موارد اثری بمانند چشم زخم داشته و در عالم هستی  موجب  برهم خوردن  امور  می شود  و تنها با یاد خدای  متعال  می توان جلوی آن را گرفت و لذا بخاطر همین است که هنگام نظر بر امری که جمیل  و کامل  و نیکو است شایسته است که با گفتن « لاحول  و لا قوۀ الا بالله العلی العظیم » متوجه قدرت نمایی خدا در این شیئ جمیل شد تا آن امور از گزند آسیب ها و من جمله چشم زخم در امان بمانند .

قلب را باید تربیت کرد

 

قلب را باید تربیت کرد

 

تکامل انسان با تعالی و تکامل موجودی فرامادی که به دست خدای متعال در وجود او ودیعه نهاده شده است صورت می گیرد ، آن موجودی است که با چشم سر دیده نمی شود ،تنها سرمایه ابدی انسان است  که آن را برای سفر ابدی با خود در قیامت خواهد برد ، آن شئ « قلب » نام دارد :

 ﴿یَوْمَ لا یَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ*  إِلاّ مَنْ أَتَى اَللّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ ﴾ (سوره شعراء، آیه 88 و 89 ) در روز قیامت مال و فرزندان سودی نمی‌بخشد ، مگر کسی که با قلب سلیم به پیشگاه خدا آید!

 

البته مراد از «قلب» تکه گوشت صنوبری داخل سینه انسان نیست ، بلکه آن قلب حقیقتی ملکوتی است که خدای متعال قلب مادی بدن انسان را صورتی از آن حقیقت عظیم خلق کرده است تا صاحبان خرد با پی بردن و فهمیدن جایگاه قلب مادی به برخی حقائق ملکوتی نسبت به آن پی ببرند .

 بنابر این باید دانست که مرکز تمامی دارایی های ابدی انسان  «قلب» اوست و باید تمامی تلاش های خود را مبذول دارد تا قلب به درجه ای از صحت و سلامتی برسد که آماده لقاء الله شود چرا که ین قلب ملکوتی انسان است که مشرف به شهود خدای متعال می شود  که امیر المؤمنین علی علیه السلام در این رابطه فرمود :

« لَا تُدْرِکُهُ الْعُیُونُ فِی مُشَاهَدَةِ الْأَبْصَارِ وَ لَکِنْ رَأَتْهُ الْقُلُوبُ بِحَقَائِقِ الْإِیمَان‏ِ»(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏1، ص:98)دیدگان هنگام نظر افکندن او را درک نکنند ولى دلها با حقایق ایمان او را دیده‏ اند.

اما قلبی می تواند به این مقام برسد که زنده و سالم باشد لذا در مجموعه تعالیم وارد شده از سوی مربیان کامل اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام عامل اصلی آباد شدن قلب انسان اطاعت دستورات الهی و عمل طبق فرامین آن ذات اقدس است و سر پیچی از آن دستورات موجب می شود حقیقت انسان که همان قلبش باشد بمیرد ، امام سجاد علیه السلام در صلوات شعبانیه خطاب به خدای متعال این گونه می فرمایند :

«وَ اعْمُرْ قَلْبِی‏ بِطَاعَتِکَ‏ وَ لَا تُخْزِنِی بِمَعْصِیَتِکَ»( إقبال الأعمال (ط - القدیمة)، ج‏2، ص: 688 )   خدایا قلب مرا بواسطه طاعت و بندگی خودت آباد و بواسطه مصیتت من را رسوا نکن .

از این بیان شریف معلوم می شود که آبادی قلب انسان در گرو بندگی خداست .

بنابر این باید دانست که فرامین الهی  فقط و فقط برای این اند که انسان به تکامل برسد نه این که از بندگی انسانها سودی به خدا برسد .

البته اوامر الهی انواع و شرایط مختلفی دارند که هر کدام بر اساس اقتضاء و قابلیت های انسان قانون گذاری شده اند و عمل به آنها توسط هر یک از افراد انسان می تواند آثار مثبتی در آباد سازی قوای باطنی او داشته باشد ، هر اندازه که اطاعت و بندگی خدای متعال قوی تر باشد به همان اندازه آثاری که در احیاء و آباد سازی جان انسان دارند بیشتر خواهد بود و به همان اندازه انسان به تعالی نزدیک تر می شود .

بنابر این باید دانست که محور تمامی تلاش های انسان در حرکت تربیتی چه برای تربیت خود و چه برای تربیت دیگران « قلب » ملکوتی است و باید کاری کرد که آثار مثبت اعمال صالح در قلب متربی به ظهور آمده ، آباد شده و مسیر حیات دنیوی  و اُخروی او را به بهترین نحو اصلاح نماید .

حال که روشن شد تمامی برنامه های بیان شده از سوی خدای متعال برای حرکت تربیتی انسان رو به تعالی انسان است باید دانست که برخی از برنامه هایی که خدای متعال توسط مربیان الهی بیان نموده اند مستقیما مربوط به گروه خردسالان و نونهالان و نوجوانان می شود و بکار گیری آنها توسط والدین می تواند تاثیر بسیار زیادی در شخصیت و قلب متربیان داشته باشد و سهل انگاری نسبت به آن امور ضرر هایی را در پی دارد که هیچگاه قابل جبران نیستند  که انشا الله در بخش های دیگر مجموعه بدانها اشاراتی خواهیم نمود .