خادم الاسلام

پایگاهی برای نشر تعالیم اسلام

خادم الاسلام

پایگاهی برای نشر تعالیم اسلام

خادم الاسلام

آن چه خدا می خواهد را باید بدانیم ، این جا همان جاست!
جهان اسلام آقا زیاد دارد ، خدمتگذار می خواهد !
افتخار ما این است که خدمتگذار دین خدا هستیم !

خادم الاسلام را دنبال کنید .

آخرین نظرات
  • ۲۴ ارديبهشت ۹۸، ۱۳:۳۸ - حمدان مقدم
    احسنت
  • ۳۱ ارديبهشت ۹۶، ۲۲:۲۵ - یا حسین
    متشکرم
  • ۲۷ ارديبهشت ۹۶، ۱۴:۰۹ - زهرا باقری
    +++

۶۰ مطلب با موضوع «تربیت فرزند در سبک زندگی اسلامی :: آداب تربیت دینی» ثبت شده است

تاثیر محبت در تادیب فرزندان  

 

یکی از عواملی که نقش اساسی در تربیت دارد ، محبت است ، از آن جا که محبت قلب ها را تسخیر می کند لذا القاء رفتارهای مورد نظر در شاکله رفتاری دیگران بواسطه محبت تاثیر بسزایی در امر تربیت ایشان دارد ، بالاخص در خردسالان و کودکان ، که محبت عاشقانه و صادقانه می تواند ایشان را دگر گون نموده و تا آخر عمر در آن ها تاثیر بگذارد ، لذا لازم است در امر تربیت هم در ظاهر  و هم در باطن محبت خود را به مربوب خویش اثبات نموده و کاری کنیم که او بفهمد که آموزگار او محب اوست  در این باره نقل شده است که :

«  إنّ اللَّهَ عَزَّوجلَّ أدَّبَ نَبِیَّهُ على‏ مَحَبَّتِهِ، فقالَ: «وَ إِنَّکَ لَعَلى‏ خُلُقٍ‏ عَظِیمٍ»(سوره قلم  ، آیه 4 )    ثُمّ فَوَّضَ إلَیهِ فقالَ عَزَّوجلَّ:«وَ ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا»(سوره حشر ، آیه 7 )»   (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏1، ص: 265) خداى عز و جل پیغمبرش را به محبت خود تربیت کرد و سپس فرمود: «تو داراى خلق عظیمى و والایی هستى» و آنگاه (کار دین و امت را ) به او واگذار کرد و فرمود «هر چه را پیامبر براى شما آورده بگیرید؛ و از آنچه بازتان داشته است، باز ایستید ».

بر اساس این بیان نورانی رسول اکرم صلی الله علیه و آله ابتدا در وادی تربیت حبّی خدای متعال قرار گرفتند و بعد وارد وادی  خلق عظیم شدند و پس از آن خدای متعال ایشان را مقیم جایگاه تربیت انسانها نمود و سایر انسانها نیز امر نمود تا به دستورات ایشان گوش بسپارند .

پس والدین و مربیان نیز ابتدا باید با محبت الهی پیوند خورده و تلاش کنند درکی از آن محبت بی نظیر داشته باشند و بعد از آن مجرای اعمال محبت الهی به خلائق شده و به آنها نیز محبت بورزند تا با تورمحبت همه را شکار کرده و به چراگاه توحید داخل کنند .

امیر المؤمنین علی علیه السلام در بیانی نورانی به نقش محبت و نیکی به متربی می فرماید :

« أَحْسِنْ‏ إِلَى‏ مَنْ‏ شِئْتَ تَکُنْ أَمِیرَهُ.»( غرر الحکم و درر الکلم، ص: 134) به هر آن که خواهی نیکی کن (که اگر چنین کردی) تو امیر و فرمانروای او خواهی شد .

پس باید با تیر محبت انسانها را شکار کنیم تا بتوانیم قلب های ایشان را به دست آوریم والا فرمانروایی بر تن ها بدون قبول قلبی اثر تربیتی مطلوبی نداشته و تنها انسانها را اسیر آدمی می کند نه این که آنها را پرورش دهد .

  • احسان ثابت

مصادیق  ادب‏ آموزى به فرزند

 

پس از آن که ضرورت ادب آموزی به کودکان روشن شد لازم است دانسته شود که چه اموری مصداق عینی تادیب  هستند که باید آنها را به فرزندان آموزش داد ، لذا در این جا به ذکر برخی روایات که در آنها مصادیقی مهم و اساسی از ادب ذکر شده است ذکر می شود :

امام صادق علیه السلام  فرمود :

« لمّا نَزَلتْ هذه الآیة:«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً»(سوره تحریم ، آیه 6 )   قالَ النّاسُ: یا رسول اللَّه! کیفَ نَقِی أنفسَنا وَأهلِینا؟ قالَ: اعمَلُوا الخیرَ وذَکِّروا بهِ أهْلِیکُم فأدِّبُوهُم على‏ طاعةِ اللَّهِ( دعائم الإسلام، ج‏1، ص: 82) چون آیه «اى کسانى که ایمان آورده‏اید! خود و خانواده خود را از آتش نگه دارید» نازل شد، مردم گفتند: یا رسول اللَّه! چگونه خود و انواده‏مان را حفظ کنیم؟ فرمود: عمل خیر انجام دهید و آن را به خانواده خود نیز یادآورى کنید و بر پایه فرمانبردارى از خدا  تادیب و پرورششان دهید.

یعنی اصلی ترین امری که در ادب آوزی باید رعایت شود رعایت ادب مع الله که همان فرمانبرداری ازدستورات اوست می باشد . 

حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام فرمودند :

« أحسَنُ الآدابِ ما کَفَّکَ عنِ المَحارِمِ» (غرر الحکم و درر الکلم، ص: 212)  نیکوترین ادب آن است که تو را از حرام‏ها باز دارد.

«تَحَرِّی الصِّدقِ، وتَجَنُّبُ الکذبِ أجمَلُ شِیمةٍ وأفضلُ أدبٍ( غرر الحکم و درر الکلم، ص: 317) برگزیدن راستى و دورى از دروغ، زیباترین خوى و برترین ادب است.

هم چنین در برخی روایات نیز به مصادیق عینی اشاره مستقیم شده است ، مثلا در برخی روایات که در آنها اهل بیت علیهم السلام در  مقام آموزش تعلیم ادب به فرندان هستند می فرمایند :

« قال الإمامُ الرِّضا علیه السلام: مُرِ الصَّبیَّ فلْیَتَصدَّقْ بیدِهِ‏ بالکِسْرةِ والقَبْضةِ والشَّی‏ءِ وإنْ قَلَّ »(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏4، ص: 4) امام رضا علیه السلام: به کودک دستور ده که با دست‏ خودش صدقه بدهد، اگر چه چیز اندکی باشد .

حضرت امیر علیه السلام  در بیاناتی دیگرمالک نفس شدن را برترین ادب مع الله نامید : 

«ضَبْطُ النّفْسِ عندَ الرَّغَبِ والرَّهَبِ مِن أفضلِ الأدبِ»( غرر الحکم و درر الکلم، ص: 428)  خویشتندارى در بیم و امید، از برترین ادبهاست.

به طور کلی برترین و اصلی ترین معیار در ادب شمرده شدن رفتار های انسان شناخت قدر  و اندازه خود نسبت به دیگری است حال اگر این شناختن حدّ خود و دیگران و تعدی نکردن از آن  در را بطه با خدای متعال باشد ادب مع الله نام می گیرد و اگر در رابطه با سایر افراد از خلائق باشد ادب مع الناس نام می گیرد .

حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام فرمودند :

« أفضلُ الأدبِ أن یَقِفَ الإنسانُ عند حَدّه ولا یَتَعدّى‏ قَدْرَهُ.» (غرر الحکم و درر الکلم، ص: 208)برترین ادب آن است که انسان در حدّ خود بماند و از اندازه خویش تجاوز نکند.

  • احسان ثابت

ضرورت ادب آموزی به فرزندان


ادب  بزرگترین و برترین میراثی است که پدران برای فرزندان خود به ارث می گذارند

«خَیْرُ مَا وَرَّثَ الْآبَاءُ الْأَبْنَاءَ الْأَدَبُ‏»( غرر الحکم و درر الکلم، ص: 359)

  ادب میراثی است گرانبهاء که از ادب مع الخلق آغاز شده و انسان را تا ادب مع الله سیر می دهد ، انسانی که بتواند ادب مع الخلق را رعایت کند توفیق بار یابی به مقام ادب مع الله به او عنایت می شود و این یعنی رسیدن به تمامی خیرها و نیکی ها .

اما ادب آموزی شرایط  و مراحلی دارد ، مقداری از آن را والدین باید به فرزندانشان بیاموزند و مقداری را هم خود آنان باید به دنبالش رفته و تحصیل نمیایند ، امیر المؤمنین علی علیه السلام در مقام بیان زمان آموزش آن مقدار از ادب آموزی به فرزندان که وظیفه والدین است در نامه خود به فرزندشان امام حسن علیه السلام فرمود :

«  إنّما قَلْبُ الحَدَثِ کالأرضِ الخالِیةِ ما القِیَ فیها مِنْ شی‏ءٍ قَبِلَتْهُ، فبادَرْتُکَ بالأدبِ قبلَ أن یَقْسُوَ قلبُکَ ویَشتغِلَ لُبّکَ» (نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص: 393)دل نوجوان همچون زمین خالى است که هر چه در آن افکنده شود مى‏پذیرد؛ از این رو، من پیش از آن که دلت سخت و فکرت مشغول شود به تأدیب و تربیت تو پرداختم.

لقمان حکیم نیز در کلامی به فرزند خود فرمود :

 « یا بُنَیَّ، إنْ تأدّبتَ صَغیراً انتفَعْتَ بهِ کَبیراً( تفسیر القمی، ج‏2، ص: 164) پسرم! اگر در کودکى ادب آموزى، در بزرگى از آن بهره‏مند مى‏شوى.

روشن می شود که نربیت و تادیب در کودکی است که در بزرگ سالی نفع می بخشد ، بنابراین باید به تربیت کودکان مخصوصا در مراحل ابتدایی حیاتشان توجه ای ویژه داشت .

هر چند که تربیت و تادیب فرزندان در بسیاری از موارد سخت و نفس گیر است و لحظاتی پیش می آید که انسان عاجز می شود اما  نباید خسته شد چرا که ثمره این تلاش ها بسیار شیرین خواهد بود ، امام صادق علیه السلام  فرمود :

« لا یَزالُ العبد المؤمنُ یُورِثُ أهلَ بیتِه العلمَ والأدبَ الصّالحَ حتّى‏ یُدخِلَهُم الجنّةَ جمیعاً، حتّى‏ لا یَفْقِدَ مِنهم صَغیراً ولا کبیراً ولا خادِماً ولا جَاراً. ولا یزالُ العبدُ العاصِی یُورِثُ أهلَ بیتِه الأدبَ السَّیّئ حتّى‏ یُدخلَهمُ النّارَ جمیعاً، حتّى لا یَفْقِدَ فیها من أهل بیته صَغیراً ولا کبیراً ولا خادِماً ولا جَاراً( دعائم الإسلام، ج‏1،ص : 82)بنده مؤمن هماره براى خانواده خود دانش و تربیت نیکو به ارث مى‏نهد، تا همه آنها را وارد بهشت کند به طورى که کوچک و بزرگ و خدمتکار و همسایه را در بهشت مى‏یابد. و بنده گناهکار پیوسته براى خانواده خود بد ادبى را به ارث مى‏نهد، چندان که همه آنها را وارد دوزخ مى‏کند به طورى که کوچک  و بزرگ از خانواده‏اش و خدمتکار و همسایه را در آن جا مى ‏بیند.

  • احسان ثابت

تاثیر حالات شیر دهنده بر نوزاد 

 

بدیهی است که حالات روحی، روانی و اخلاقی زن شیرده به نوزاد سرایت می کند، بلکه حالات ظاهری (زیبائی و زشتی) او نیز بر شیرخوار اثر می گذارد. در این رابطه در مجموعه روایاتی که از اهل بیت علیهم السلام وارد شده است به این امور توجه ویژه ای شده است  که به برخی از آنها اشاره می کنیم :

زیبایی شیر دهنده

امام باقر علیه السلام در بیانی نورانی پیرامون شکل ظاهری دایه و شیر دهنده  فرمودند :

«اِسْتَرضِعْ لِوَلَدِکَ بِلَبَنِ الحِسَانِ وَ اِیَّاکَ وَ القِبَاحِ، فَاِنَّ اللَّبَنَ قَدْ یُعدِی» ( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 44) «شیر زنان زیباروی را به فرزند خود بده. مبادا که زنان زشت روی را به شیردهی فرزندت بگماری؛ زیرا شیر گاهی [زشتی و زیبایی را نیز] سرایت می دهد.» 

بنابر این در امر انتخاب دایه و وشیر دهنده به کودک شایسته  است علاوه بر دارا بودن خصوصیات مطلوب معنوی شاکله ظاهری او نیز زیبا باشد تا فرزند از زیبایی او تاثیر بپذیر و زیبا شود .

عفت شیر دهنده

عفت زن شیر دهنده نیز از اولویت هایی است که در روایات به آن اهمیت داده اند و از سپردن نوزاد به زنی که عفت و حیاء نداشته و اقدام به انجام گناهان منافی با عفت می کند نهی شده است

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

«تَوَقُّوا عَلی أَولَادِکُمْ لَبَنَ البَغِیَّهِ وَ المَجْنُونَهِ، فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعْدِی»( مکارم الأخلاق، ص: 223)«شیر زنان زناکار و دیوانه را از فرزندان خود دور نگه دارید؛ زیرا شیر [این ویژگی ها را] سرایت می دهد.

 بلکه بالاتر از آن از شیر دادن با شیر زنی که از زنا متولد شده است نیز نهی شده است  .

علی بن جعفر نقل می کند که :  از برادرم  امام موسی بن جعفر علیه السلام از زنی که از زنا متولد شده است پرسیدم که :

«هَلْ یَصْلُحُ أَنْ یُسْتَرْضَعَ بِلَبَنِهَا قَالَ لَا یَصْلُحُ وَ لَا لَبَنِ ابْنَتِهَا الَّتِی وُلِدَتْ مِنَ الزِّنَى.»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 44)آیا صلاحیت این را دارد که با شیرش به نوزاد شیر داد ، حضرت فرمود خیر ، این صلاحیت را ندارد بلکه فرزند او نیز اگر از زنا متولد شده باشد همین حکم را دارد .

  • احسان ثابت

طهارت شیر دهنده

 

طبق بیانات ائمه اطهار علیهم السلام و علاوه بر آن تجربیات عینی بسیاری از افراد و هم چنین بر اساس متخصصین  علوم تربیتی تغذیه، شیر و غذا در ساختن شخصیت کودک نقش به سزایی دارد و هم چنین کیفیت و چگونگی غذا و غذا دهنده نیر اثرات بسیاری بر روی انسان دارد بنابر این شخصیت و حالات زن شیرده [اعم از مادر یا دایه] در فرهنگ اسلام مورد توجّه و عنایت ویژه قرار گرفته است ، تا جایی که در روایاتی که از ائمه اطهار وارد شده است صراحتا به ضرورت انتخاب مادر و شیر دهنده مناسب  و این که چه احوالاتی داشته باشد توجه شده است

امام باقر علیه السلام فرمود :

 «عَلَیْکُمْ بالْوَضّآءِ مِنَ الظُّؤْرَهِ، فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعْدِی»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 45)بر شما باد که از بین زنان شیرده پاکان و پاکیزگان را برگزینید؛ زیرا شیر سرایت دهنده ی (ویژگی های شخصیتی) است.

امام علی علیه السلام  نیز در روایتی به نقش و اهمیت کسی که به فرزند شیر می دهد اشاره می کند :

« لَا تَسْتَرْضِعُوا الْحَمْقَاءَ فَإِنَّ اللَّبَنَ یَغْلِبُ الطِّبَاعَ‏ وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا تَسْتَرْضِعُوا الْحَمْقَاءَ فَإِنَّ الْوَلَدَ یَشِبُّ عَلَیْهِ‏(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 43) به فرزندان خود از شیر زنان احمق ( نادان و احول) نخورانید چرا که شیر بر طبیعت غالب می شود ، رسول اکرم صلی الله علیه و آله  فرمود احمقان را به عنوان شیر دهنده فرزندانتان انتخاب نکنید چرا که فرزند به آن شبیه می شود .

بنابر این بر والدین لازم است مراقب باشند که به کودکشان از چه می خورانند  ، بلکه لازم است مراقب باشند که مادر نیز از چه چیزی تغذیه می کند چرا که آن هم در شیری که فرزند می خورد تاثیر دارد .

هر چند از ظاهر بیانات  اهل بیت علیهم السلام که در بالا بیان شد این است که والدین باید در مقام اجیر برای شیر دادن فرزندان به نکات ذکر شده توجه داشته باشند اما اطلاق روایات و علتی که در آن بیان شده است این را می فهماند که حتی اگر خود مادر نوزاد نیز حالات خوبی نداشت باید نگذاشت تا به او شیر دهد ، بنابر این به طریق اولی باید دقت داشت که از انتخاب همسری که دارای شرایط مناسب نیست پرهیز کرد چرا که فرزند انسان از او رنگ و نقش می گیرد .

هم چنین اگر بعد از ولادت کودک مادر دچار عارضه ای روانی شد باید مراقب بود تا از شیر او ننوشد تا عارضه از بین برودو الا لازم است  برای او دایه ای دیگر که واجد شرایط است پیدا نمود .

  • احسان ثابت

ضرورت شیر دادن نوزاد با هر دو سینه مادر

 

کودک باید از هر دو سینه مادر شیر بنوشد، زیرا در آن فواید و حکمت هایی نهفته است .برخی مادران به خاطر دو فرزند بودن یا این که شیر دادن با یک طرف سینه برای آنها راحت تر است از شیر دادن کودک با طرف دیگر سینه خود داری می کنند ، ایشان از اسرار این امر غافل اند و نمی دانن حکمت این که  خدای متعال به مادر دو سینه برای شیردادن داده است این است که آن دو با هم غذای کودک را تامین می کنند و در هر کدام از آنها آثاری منحصر به فرد نهفته است   .

! پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

«جَعَلَ اللهُ تَعالی رِزْقَهُ فیِ ثُدْیَیْ اُمِّهِ فِی أَحَدِهِما شَرابُهُ وَ فِی الآخَرِ طَعَامُهُ»( وسائل الشیعة، ج‏21، ص: 453)«خدای بزرگ روزیِ کودک را در هر دو پستان مادرش قرار داده است؛ در یکی نوشیدنی و در دیگری، غذا

هم چنین اُم اسحاق دختر سلیمان می گوید:

«من یکی از دو پسرم محمد یا اسحاق را شیر می دادم که امام صادق علیه السلام مرا دید و توصیه فرمود: «ای مادر اسحاق! نوزاد را تنها از یک پستان شیر نده، بلکه از هر دو پستان شیر بده؛ زیرا در یکی غذا نهفته است و در دیگری، نوشیدنی»( وسائل الشیعة، ج‏21، ص: 453)

ظاهرا مراد اهل بیت علیهم السلام ازاین بیان که فرمودند « در یکی نوشیدنی و در دیگری، غذا قرار داده است » این است که همانگونه که برای حیات انسان هم آب  و هم طعام نیاز است که هیچ کدام به تنهایی کافی نیست ، درمورد شیر خوردن کودکان نیز همین گونه است که در هر دو سینه مادر با هم آثاری وجود دارد که نیازهای کودک را به خوبی بر طرف می کند یا می توان گفت در یک سینه مادر اثری است که نیاز کودک به آب و در دیگری اثری است که میاز کودک به غذا را برطرف می کند  لذا نباید به شیر دادن به تنهایی از یک پستان اکتفاء کرد. 

  • احسان ثابت

مدت زمان شیرخوارگی

 

سرآغاز زندگی کودک دوران شیرخوارگی اوست، و خداوند آن را با روش و نظم دقیق پی ریزی فرموده است،برای آن زمان و مقدار و آدابی بیان نموده است تا کودک به صورت منظم رشد پیدا کرده و از دوران طفولیت عبور کند .

مدت زمانی که لازم است به کودک شیر داد در آیات قرآن به شکل عام و خاص مطرح شده است که باید به آنها به صورت کلی نظر انداخت، در سوره بقرۀ  ابتدا می فرماید  :

﴿اَلْوالِداتُ یُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کامِلَیْنِ لِمَنْ أَرادَ أَنْ یُتِمَّ اَلرَّضاعَةَ (سوره بقرۀ ، آیه 233 ) مادران، فرزندان خود را دو سال تمام، شیر میدهند. (این) برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند

اما در آیه ی 15 سوره ی احقاف دوران حمل و شیرخوارگی سی ماه ذکر شده است؛

 ﴿ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً (سوره أحقاف ، آیه 15 )  دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ 

بر این اساس  فقها و مفسّران حداقل دوران حمل را شش ماه و حداکثر کامل شیردهی را بیست و چهار ماه گفته اند و اگر حمل 9 ماه باشد شیر دهی 21 ماه و اگر حمل 6 ماه گردید مدت شیر دهی 24 ماه خواهد بود تا جمعاً 30 ماه کامل گردد. 

بنابراین دوران مشروع، مفید و کامل شیرخوارگی 24 ماه و حداقل آن 21 ماه می باشد، و کمتر از آن از بین رفتن حق مشروع کودک خواهد بود. مگر در مواردی که عذر شرعی یا مصالحی وجود داشته باشد به همین مضمون بیانی از امام صادق علیه السلام  وارد شده که فرمودند :

«الرِّضَاعُ وَاحِدٌ وَ عِشْرُونَ شَهْراً فَمَا نَقَصَ فَهُوَ جَوْرٌ عَلَی الصَّبِیِّ»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 40)دوران شیردهی (دست کم) بیست و یک ماه است. هر چه از این مقدار کم تر شود، بر کودک ظلم و ستم است .

البته از آیات و روایات وارد شده در این زمینه می توان فهمید که حداقل مقداری که لازم و ضروری است کودک شیر بنوشد 21 ماه است اما آثاری در 24 ماه شیر دادن وجود دارد که شیر دادن را تکمیل می کند . بر این اساس بهتر است در صورت امکان شیر دادن کودکان را تا دو سال کامل ادامه داد کما این که آیه نیز بر آن دلالت دارد

مادران، فرزندان خود را دو سال تمام، شیر میدهند. (این) برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند  (سوره بقرۀ ، آیه 233 )

و الا اگر کسی بخواهد کمتر از این هم شیر دهد اشکالی ندارد به شرط این که کمتر از 21 ماه نشود .

  • احسان ثابت

*  ضرورت شیر دهی نوزاد  با شیر مادر

 

خدای متعال که خالقی حکیم است هنگامی که کودک متولد می شود از سینه های مادربرای او رزقی طیب فراهم می نماید به همین دلیل  برترین غذا برای نوزاد از شیره ی جان مادرش است، شیر مادر غذای کامل ، برای جسم و روح کودک بوده و علاوه بر تامین نیاز های جسمی روح او را نیز تغذیه می کند . اسلام تنها رشد جسمی کودک را مورد توجه قرار نداده است بلکه تمام نیازهای مادی و معنوی او را در نظر گرفته است؛ لذا برترین غذا  برای نوزاد که پاسخگوی کامل اوست، شیر مادر است.

گرچه می شود به نوزاد شیر حیوان، شیر خشک خوراند امّا در این صورت نوزاد ازمزایای بسیاری که در شیر وجود دارد بی بهره خواهد ماند.

 پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:

 «لَیْسَ لِلصَّبِیِّ خَیْرٌ مِنْ لَبَنِ اُمِّهِ»( وسائل الشیعة، ج‏21، ص: 468)برای کودک (غذایی) برتر و ارزنده تر از شیر مادرش نیست .

از امیرمؤمنان امام علی علیه السلام نیز این گونه روایت شده که فرمود:

 «ما مِنْ لَبَنٍ رُضِعَ بِهِ ٱلصَّبِیُّ أَعْظَمُ بَرَکَهً عَلَیْهِ مِن لَّبَنِ اُمِّهِ»( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏6، ص: 40)«برای کودک هیچ شیری با برکت تر از شیر مادرش نیست.

هنگامی که کودک در آغوش مادر قرار گرفته و از سینه های او می نوشد به مادر احساس خوبی دست داده و آرامشی وصف ناپذیر می یابد ، این لذت برای مادر آن اندازه است که بهترین تجربه ها را برای او به ارمغان می آورد ، در این هنگام این شور  و عشق  و محبت مادراست که تا اعماق وجود فرزند نفوذ کرده و این احساس مقدس اثر شیر را در جسم و جان فرزند دو چندان می کند . این جاست که طهارت روحانی مادر بر فرزند اثر گذاشته و روحش را جلا می دهد .

نباید از این نکته غفلت ورزید و به محض بروز کوچک ترین مشکل برای راحت شدن مادر از سختی های شیر دهی مبادرت به تغذیه کودک با شیر خشک یا شیر های دیگر نمود ، بلکه باید استقامت ورزیده و در صدد درمان بر آمد تا کودکمان بتواند از سینه های مادرشیر بنوشد ، اگر از این امر غفلت کردیم آثار سوئی در آینده برای کودک پدیدار خواهد شد که امکان جبران آن وجود نخواهد داشت ،

  • احسان ثابت

ختنه کردن نوزاد


یکی از برجسته ترین حقوقی که نوزادِ پسر بر والدین خویش به ویژه پدر دارد، ختنه کردن اوست. اسلام ختنه کردن را تکلیف شرعی ولیّ فرزند دانسته و بر او واجب کرده است. و اگر ولیّ تا پیش از تکلیفِ  پسرش، او را ختنه نکرد، پس از تکلیف بر خود پسر واجب است که خود را ختنه کند، امّا ختنه کردن در روز هفتم ولادت مستحبّ مؤکّد گفته شده است و فواید فراوانی دارد اما متاسفانه بسیاری از خانواده ها از اقدام به این عمل در روز های ابتدایی حیات نوزاد غفلت می نمایند تا آن جا که نوزاد به سنین بالاتر می رسد و بعد از آن اقدام به ختنه کردن او می کنند ،  پس لازم است در همان روزهای ابتدایی او را ختنه کرد .

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

«اخْتِنُوا أَوْلَادَکُمْ فِی السَّابِعِ فَإِنَّهُ أَطْهَرُ وَ أَسْرَعُ لِنَبَاتِ اللَّحْمِ فَقَالَ إِنَّ الْأَرْضَ تَنْجَسُ‏ بِبَوْلِ‏ الْأَغْلَفِ‏ أَرْبَعِینَ یَوْماً.»( مکارم الأخلاق، ص: 230)«در روز هفتم، نوزادان خود را ختنه کنید، زیرا به طهارت و پاکدامنی آنان افزوده می شود، و گوشت اندام شان بیشتر رشد می کند، ادرار کسی که ختنه نشده است، تا چهل روز زمین را نجس می کند .  

ختنه ازاهمیت بسیاری برخوردار است تا جایی که اهمیت آن هرگز از بین نمی رود تا جایی که امیرمؤمنان امام علی علیه السلام

فرمود :

«إِذَا أَسْلَمَ الرَّجُلُ اخْتَتَنَ وَ لَوْ بَلَغَ ثَمانِینَ سَنَهٍ» (تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، ج‏7، ص: 445)«هرگاه مردی مسلمان شود، باید ختنه گردد. هر چند به هشتاد سالگی رسیده باشد

دعای ختنه

به هنگام ختنه سزاوار است دعای زیر خوانده شود 

! عَنِ ٱلصّادِقِ علیه السلام:«فِی ٱلصَّبِیِّ إِذَا خَتَنَ قَالَ: «یَقُولُ: أَللّهُمَّ هذِهِ سُنَّتُکَ وَ سُنَّهُ نَبِیِّکَ صَلَواتُکَ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ ٱتِّباعٌ مِّنّا لَکَ وَ لِنَبِّیِکَ بِمَشِیَّتِکَ وَ بِإِرَادَتِکَ وَ قَضآئِکَ لِأَمرٍ أَرَدتَهُ وَ قَضآءٍ حَتَمتَهُ وَ أَمرٍ أَنفَذتَهُ وَ أَذَقتَهُ حَرَّ ٱلحَدِیدِ فِی خِتانِهِ وَ حِجامَتِهِ، بِأَمرٍ أَنتَ أَعرَفُ بِهِ مِنّی. أَللّهُمَّ فَطَهِّرهُ مِنَ الذُّنُوبِ. وَ زِد فِی عُمرِهِ وَٱدفَعِ ٱلآفاتَ عَن بَدَنِهِ وَ ٱلأَوجاعَ عَن جِسمِهِ. وَ زِدهُ مِنَ ٱلغِنی. وَ ٱدفَع عَنهُ ٱلفَقرَ فَإِنَّکَ تَعلَمُ وَ لا نَعلَمُ» (مفاتیح الجنان :ص916)

  • احسان ثابت

ملاک های انتخاب دوست خوب 2 - خوش اخلاق بودن


در مسیر تربیت فرزند لازم است برای دوست یابی الگواهایی ارزشمند به فرزندان خود ارائه دهیم ، تا با این کار آنان به صورت واضع و شفاف توجیه شده و بتوانند دوستان خوبی برای خود انتخاب نمایند و از دوستی با افراد بد دوری کنند .

در مقاله قبلی پیرامون سلامت فکری  و اعتقادی افرادی که می خواهند با فرزندانمان دوست شوند با آنها صحبت کردیم و در این بخش به برسی یکی دیگر از ویژگی های مهم  افرادی که می خواهند با فرزندانمان دوست شوند می پردازیم .

یکی دیگر از معیار های مهم انتخاب دوست که باید آنها را به صورت کامل به  فرزندان خود آموزش دهیم خوش اخلاق بودن فرد مورد نظر برای دوست شدن و نداشتن سوء رفتار های اخلاقی است .

باید به فرزندانمان بفهمانیم که تنها دوستان متواضع و فروتن و خوش اخلاق لیاقت دوستی را دارند؛ این معیار در فرد مقابل نه تنها موجب می شود که از آنها الگو گیری نموده و خود نیز هم رنگ آنان شوند بلکه موجب پیشرفت های چشم گیر در تمامی مراحل زندگی آنها خواهد شد و حتی دوستی با یک انسان خوب و مهر  ورزی به او می تواند رضایت خدا را نیز بدست آورد  چرا که اخلاق و روحیات دوستان خوب و خوش اخلاق تاثیر بسیار زیادی در ایجاد رغبت نسبت به رفتار های خوب در انسان ایجاد می کند .

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در حدیثی، به این امر تأکید می ورزد و می فرماید:

« الْمَرْءُ عَلَى‏ دِینِ‏ خَلِیلِهِ‏ وَ قَرِینِهِ‏.»(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص: 375) انسان بر دین و مذهب دوست و رفیق خود است.

بنابراین اگر می خواهید فرزندان شما در مسیر تربیت الهی  و سعادت قرار بگیرند و دارایی های اعتقادی و اخلاقی خود را از دست ندهند ایشان را به دوستی با افراد موجه ترغیب کنید .

از سویی دیگر رفاقت با انسانهای بد اخلاق  و شرور مانند دزدی مخفی هستند که همه هستی انسان را به سرقت می برند

به همین دلیل است که خیر خواهان بشریت در هشدارهایی از دوستی با افرادی که صفات ناپسند دارند فرموده اند  :

«لَا تَصْحَبِ الشَّرِیرَ فَإِنَّ طَبْعَکَ یَسْرِقُ مِنْ طَبْعِهِ وَ أَنْتَ لَا تَدْرِی‏»(مجموعة ورام، ج‏2، ص: 15).از مصاحبت با مردم شریر و فاسد بپرهیز که طبعت به طور ناخودآگاه بدی و ناپاکی را از طبع منحرف می دزدد، در حالی که تو از آن بی خبری.

و امام صادق علیه السلام  نیز در بیانی نورانی پیرامون آثار سوء رفاقت با افراد ناسالم می فرمایند:

«مَنْ‏ یَصْحَبْ‏ صَاحِبَ‏ السَّوْءِ لَا یَسْلَم‏»(  تحف العقول، النص، ص: 376)کسی که با رفیق بد هم نشین شود، سالم نمی ماند (و سرانجام به ناپاکی آلوده می شود).

 

  • احسان ثابت